Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w S. IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSO Mariola Watemborska

Sędziowie: SSO Elżbieta Jaroszewicz, SSO Wanda Dumanowska (spr.)

Protokolant : sekr. sądowy Kamila Wiśniewska

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2016r., w S.

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) N. (...) w K.

przeciwko L. B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w S.

z dnia 9 maja 2014r., sygn. akt. IX C 834/13

1-  zmienia zaskarżony wyrok i powództwo oddala;

2-  zasądza od powoda (...) N. (...) w K. na rzecz pozwanego L. B. kwoty: 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego i 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt IV Ca 397/16

UZASADNIENIE

Powód (...) N. (...) z siedzibą wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego L. B. kwoty 24 528,46 zł, w tym kwoty 14 178,21 zł tytułem zaległego kapitału wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP od dnia 26.06.2013 r. do dnia zapłaty, kwoty 10 147,55 zł tytułem odsetek karnych i kwoty 202,70 zł tytułem kosztów windykacji. Nadto, wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym 307 zł z tytułu opłaty sądowej i 5,53 zł z tytułu innych kosztów(. (...)W uzasadnieniu podniósł, że nabył od (...) Banku S.A. we W. wierzytelność w wysokości dochodzonej pozwem w stosunku do pozwanego L. B. wynikającą z umowy nr (...).

Nakazem zapłaty z dnia 5.09.2013 r. wydanym w elektronicznym postepowaniu upominawczym Sąd Rejonowy L. (...) uwzględnił powództwo (sygn. akt VI Nc-e 1657047/13. Wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu przez pozwanego L. B. Sąd Rejonowy L. (...) postanowieniem z dnia 5.11.2013 r. stwierdził utratę mocy nakazu zapłaty w całości i przekazał sprawę do rozpoznania do Sądu Rejonowego wS..

Pozwany L. B. zarzucił, że prawo do sprzedaży wierzytelności przez bank firmom windykacyjnym jest niekonstytucyjne. Nadto, podniósł, że pożyczka była ubezpieczona od śmierci i inwalidztwa. Wskazał, że do czasu kiedy miał możliwość zarobkowania spłacał pożyczkę regularnie. Podniósł, że nie ma żadnego majątku, jest schorowanym inwalidą o niewielkich dochodach, w związku z czym jest gotowy spłacać zadłużenie w ratach w wysokości 50 zł miesięcznie, jednak bez karnych odsetek, które są, jego zdaniem, lichwiarskie.

W piśmie procesowym z dnia 15.04.2014 r. (k. 56) powód cofnął powództwo w części, tj. co do kwoty 377,70 zł wpłaconej przez pozwanego po dniu wniesienia pozwu i zaliczonej przez powoda w następujący sposób: kwota 202,70 zł na poczet kosztów windykacji i kwota 174,87 zł na poczet odsetek karnych. W tym zakresie powód zrzekł się roszczenia.

Wyrokiem z dnia 9 maja 2014r. Sąd Rejonowy w S. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 24 150,89 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w stosunku rocznym od kwoty 14 178,21 zł od dnia 26 czerwca 2013r. do dnia zapłaty oraz kwotę 312,53 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Nadto umorzył postępowanie co do kwoty 377,57 zł.

Apelację od tego wyroku złożył pozwany. Zaskarżył wyrok w całości i zarzucił brak legitymacji czynnej z uwagi na niewykazanie przejścia wierzytelności oraz zgłosił zarzut przedawnienia. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego i apelacyjnego.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Na podstawie art. 387 § 2 ¹ kpc, Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe i na jego podstawie dokonał ustaleń faktycznych, które mogą być podstawą rozstrzygnięcia, dlatego Sąd Okręgowy przyjmuje je za własne. Natomiast nie podziela oceny dokonanej przez Sąd Rejonowy.

Na etapie postępowania apelacyjnego zostały podniesione dwa zarzuty o charakterze materialno – prawnym tj. brak legitymacji czynnej spowodowany brakiem udowodnienia przejścia wierzytelności oraz zarzut przedawnienia.

W rozpatrywanej sprawie kwestią zasadniczą było ustalenie podmiotu legitymowanego czynnie do wytoczenia powództwa. Zagadnienie to ma „pierwotny” charakter w tym znaczeniu, że poprzedza dalsze rozważania zarówno o charakterze formalnym, jak i materialnym.

Ciężar dowodowy wykazania legitymacji czynnej spoczywa na powodzie. Musi on wykazać, że przysługuje mu określone roszczenie wobec pozywanej strony. Mieści się to w zakresie obowiązku przytoczenia okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, o którym mowa w art. 187 §1 pkt 2 kpc. Obowiązek ten nabiera szczególnego charakteru w przypadku przejścia praw i obowiązków wynikających z umowy, będącej podstawą dochodzonego roszczenia. Konieczne jest wówczas wykazanie nie tylko okoliczności faktycznych odnoszących się roszczenia sprecyzowanego w pozwie, ale również dotyczących umowy cesji. Nie jest przy tym wystarczające wskazanie samych stron umowy cesji, ale także jej treści – może ona dotyczyć zarówno wszystkich praw i obowiązków wynikających z umowy, jak i poszczególnych uprawnień.

Uzasadnienie posiadania legitymacji czynnej nie można uzależniać od podniesienia zarzutu w tym zakresie przez pozwanego, gdyż, jak wskazano powyżej, okoliczność ta ma pierwotny charakter i poprzedza dalsze rozważania.

Przy rozstrzyganiu w sprawie należy mieć na uwadze, iż powód w niniejszej sprawie reprezentowany jest przez profesjonalnego pełnomocnika, któremu obowiązki wyżej wskazane winny być znane.

Na potwierdzenia swoich roszczeń powód przedstawił kserokopię umowy pożyczki łączącej pozwanego z poprzednikiem prawnym powoda, wyciąg z umowy przelewu i z aneksu do tej umowy oraz zawiadomienie o dokonaniu przelewu wierzytelności oraz przedsądowe wezwanie do zapłaty. Wszystkie te dokumenty potwierdzone zostały za zgodność z oryginałem przez reprezentującego powoda profesjonalnego pełnomocnika. Z ich treści prawidłowo Sąd Rejonowy wywiódł, iż powód posiada legitymację czynną do dochodzenia roszczenia, które zostało również wykazane co do wysokości.

Natomiast skuteczny jest, zdaniem Sądu Okręgowego, podniesiony w postępowaniu apelacyjnym zarzut przedawnienia.

Instytucja przedawnienia służy ochronie porządku publicznego, ponieważ po określonym w ustawie upływie czasu usuwa stan niepewności istniejący wskutek niezaspokojenia roszczenia przez dłużnika. Ustawodawca wprowadzając instytucję przedawnienia wyszedł z założenia, iż po upływie wskazanego okresu czasu nie ma powodu, aby chronić wierzyciela, który zaniedbał realizacji roszczenia we właściwym czasie (vide: A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 1999). Ustawowym skutkiem przedawnienia jest powstanie po upływie terminu przedawnienia po stronie tego, przeciw komu przysługuje roszczenie, uprawnienia do uchylenia się od jego zaspokojenia. Wykonanie tego uprawnienia powoduje, że roszczenie nie może już być skutecznie dochodzone. Przedawnione roszczenie nie wygasa jednak, tylko zmienia się w tzw. zobowiązanie niezupełne (naturalne), którego cechą jest niemożność jego przymusowej realizacji.

Pozwany podniósł ten zarzut w piśmie procesowym z dnia 7 września 2016r., którego odpis, jak wynika z dowodu nadania (k-180), został doręczony pełnomocnikowi powoda, który jednak nie ustosunkował się do niego.

Mając na uwadze obowiązek rozpoznania zarzutów materialnych niweczących roszczenie, bez względu na czas ich podniesienia, Sąd Okręgowy zbadał podniesiony zarzut. Mając na uwadze, iż według powoda wypowiedzenie umowy, dokonane przez poprzednika prawnego powoda, dokonane 26 stycznia 2016r., a stan wymagalności roszczenia został wskazany na dzień 4 marca 2010r.

Terminy przedawnienia reguluje Kodeks cywilny w art. 118, który stanowi, iż „Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata”. Ze względu na to, że banki są przedsiębiorcami, udzielane kredyty (pożyczki) związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą, roszczenia wynikające z tytułu niespłaconych zobowiązań w tym odsetek przedawniają się po upływie 3 lat od dnia wymagalności. Terminu od którego zaczyna biec przedawnienie określa art. 120 § 1 kodeksu cywilnego, stanowiąc, że „Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie”. Wynika z tego, że termin przedawnienia należy liczyć od dnia, kiedy każda rata kredytu stała się wymagalna. Jeśli zaprzestano spłaty kredytu termin przedawnienia dla każdej raty biegnie osobno. Natomiast w przypadku wypowiedzenia umowy kredytowej, kiedy instytucja finansowa wyznacza termin do ostatecznej spłaty całości zobowiązania staje się on w całości wymagalny i zaczyna od tej daty biec termin przedawnienia. Jeśli instytucja finansowa w terminie trzech lat nie podejmie żadnych czynności w stosunku do dłużnika aby wyegzekwować należność, wówczas dług ulega przedawnieniu. Jeśli jednak zostaną podjęte czynności przez wierzyciela wówczas termin przedawnienia może ulec przerwaniu.

Z przedstawionych przez powoda dokumentów nie wynika czy jego poprzednik prawny podejmował jakiekolwiek czynności prawne, które po dacie wypowiedzenia umowy, przerwały bieg terminu przedawnienia. Zatem należy przyjąć, że brak jest dowodów na przerwanie terminu przedawnienia, zatem zasadnym jest przyjęcie, iż biegł on od dnia 4 marca 2010r. i upłynął 3 marca 2013r.

Z umowy przedłożonej przez powoda wynika, iż do przelewu wierzytelności doszło w dniu 7 czerwca 2013r. a pozew przeciwko pozwanemu, w niniejszej sprawie, został złożony w dniu 26 czerwca 2016r. Zatem obie te czynności zostały dokonane po upływie terminu przedawnienia dochodzonego roszczenia.

Wobec powyższego, na mocy art. 386 § 1 kpc, zaskarżony wyrok podlegał zmianie powództwo oddaleniu w całości.

O kosztach postępowania zażaleniowego i apelacyjnego, należnych pełnomocnikowi pozwanego, ustanowionemu z urzędu, na etapie postępowania międzyinstancyjnego, orzeczono na podstawie § 12 ust. 1 i 2 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia MS z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (…), mając na uwadze datę złożenia środków odwoławczych.