Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Słupsku w II Wydziale Karnym, w składzie:

Przewodniczący SSO Aldona Chruściel-Struska (spr.)

Sędziowie: SO Robert Rzeczkowski

SO Tadeusz Stodoła

Protokolant Paula Romanowska - Pilawka

w obecności Prokuratora Prokuratury Rejonowej del. do Prokuratury Okręgowej w Słupsku Anny Janas

po rozpoznaniu w dniach: 22 sierpnia, 3 października, 7 listopada, 9 grudnia 2014 roku,

sprawy z wniosków:

1.B. K. (1), syna L. i G. z domu T.,

ur. (...) w S., o odszkodowanie w kwocie 23 034,51 złotych i zadośćuczynienie w kwocie 20 000 złotych z tytułu niewątpliwie niesłusznych zatrzymania i tymczasowego aresztowania w sprawie 3 Ds 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku w dniu 7 lutego 2013 roku oraz w okresie od dnia 7 marca 2013 roku do dnia 28 marca 2013 roku,

2. L. K. , syna F. i S. z domu D., ur. (...) w S.,

o odszkodowanie w kwocie 22 680,80 złotych i zadośćuczynienie w kwocie 22 000 złotych z tytułu niewątpliwie niesłusznych zatrzymania i tymczasowego aresztowania w sprawie 3 Ds 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku w dniu 7 lutego 2013 roku oraz w okresie od dnia 7 lutego 2013 roku do dnia 5 kwietnia 2013 roku,

na podstawie art. 552 § 4 k.p.k.

1.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy B. K. (1) kwotę 12 557,91 (dwanaście tysięcy pięćset pięćdziesiąt siedem, dziewięćdziesiąt jeden) złotych tytułem odszkodowania oraz kwotę 10 000 (dziesięć tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania i tymczasowego aresztowania, z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

2.  oddala żądanie B. K. (1) w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy L. K. kwotę 11 158, 25 (jedenaście tysięcy sto pięćdziesiąt osiem, dwadzieścia pięć) złotych tytułem odszkodowania oraz kwotę 14 000 (czternaście tysięcy) złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania i tymczasowego aresztowania, z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

4.  oddala żądanie L. K. w pozostałym zakresie;

5.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy B. K. (1) kwotę 236,36 (dwieście trzydzieści sześć, trzydzieści sześć) złotych brutto tytułem wydatków poniesionych z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika,

6.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy L. K. kwotę 236,36 (dwieście trzydzieści sześć, trzydzieści sześć) złotych brutto tytułem wydatków poniesionych z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika,

7.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Pełnomocnik B. K. (1) złożył do Sądu Okręgowego w Słupsku wniosek o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy odszkodowania w kwocie 23 034, 51 złotych i zadośćuczynienia w kwocie 20 000 złotych za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie w sprawie prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową w Słupsku pod sygnaturą 3 Ds. 46/13.

Pełnomocnik L. K. złożył do Sądu Okręgowego w Słupsku wniosek o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy odszkodowania w kwocie 22 680, 80 złotych i zadośćuczynienia w kwocie 22 000 złotych za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie w sprawie prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową w Słupsku pod sygnaturą 3 Ds. 46/13.

W uzasadnieniu wniosku pełnomocnik B. K. (1) podał, iż w wyniku zastosowania wobec B. K. (1) w sprawie 3 Ds. 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku, tymczasowego aresztowania, a następnie Europejskiego Nakazu Aresztowania został on w dniu 7 lutego 2013 roku zatrzymany na terenie Wielkiej Brytanii. Od dnia 9 lutego 2013 roku przez 26 dni stawiał się na posterunku Policji w L.. W dniu 7 marca 2013 roku został przetransportowany do Polski, gdzie Sąd Rejonowy w Słupsku postanowieniem z dnia 20 marca 2013 roku zastosował wobec niego tymczasowe aresztowanie na okres dwóch miesięcy, z zastrzeżeniem uchylenia tego środka pod warunkiem złożenia kwoty 8 000 złotych tytułem poręczenia majątkowego. Zażalenie na to postanowienie nie zostało uwzględnione. Postanowieniem z dnia 28 marca 2013 roku wobec wnioskodawcy uchylono izolacyjny środek zapobiegawczy, stosując w jego miejsce poręczenie majątkowe, a w dniu 21 maja 2013 roku umorzono śledztwo w sprawie przeciwko B. K. (1) na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k.

Wedle treści wniosku, wnioskodawca nie ukrywał się przed organami ścigania, a od 9 lat zamieszkuje na terenie Anglii, gdzie wraz z konkubiną, córką i rodzicami znajduje się jego centrum życiowe i posiada pracę, zaś postępowanie karne zostało wszczęte, gdy już opuścił Polskę. O postępowaniu tym dowiedział się, gdy policja brytyjska doręczyła mu odpis Europejskiego Nakazu Aresztowania. Z uwagi na to, że B. K. (1) od kilku lat zamieszkiwał na terenie Wielkiej Brytanii Sąd brytyjski nie zastosował wobec wnioskodawcy izolacyjnego środka zapobiegawczego, a jedynie zobowiązał do stawiennictwa na posterunku policji przez 26 dni. Przetransportowanie do Polski wiązało się dla wnioskodawcy ze stratami finansowymi, jak i doznaną krzywdą. Jako składniki odszkodowania wnioskodawca wskazał koszt powrotu z L. do miejsca zamieszkania po zatrzymaniu w dniu 7 lutego 2013 roku - 150 funtów, w przeliczeniu 756 złotych, koszt dojazdów na posterunek policji w L. przez 26 dni - 405 funtów w przeliczeniu 2 041, 20 złotych oraz utratę związanego z tym przez niego zarobku - 489, 30 funta, w przeliczeniu 2 466, 07 złotych, koszty biletów lotniczych z dni 10 kwietnia 2013 roku (489, 16 złotych), 4 czerwca 2013 roku (89, 98 funtów, tj. 453, 49 złotych), 12 kwietnia 2013 roku (95 funtów, tj. 481,32 złotych), utratę wynagrodzeń w marcu i kwietniu 2013 roku ( (...), 19 funtów, tj. 8 987, 27 złotych), utratę urlopu wypoczynkowego w czasie 8 dni (865 funtów, tj. 4 360 złotych), zwrot kosztów z tytułu ustanowienia obrońcy - 3 000 złotych. Jako podstawę zadośćuczynienia wnioskodawca wskazał na krzywdę wynikającą z tego, iż po raz pierwszy przebywał w izolacji więziennej, w wieloosobowej celi, w kryminogennym środowisku, osób palących, utratę kontaktu ze środowiskiem rodzinnym w czasie izolacji, dobrego imienia w miejscu zatrudnienia wiążącego się z obowiązkiem stawiania się na posterunku Policji w L. (k. 2 - 3 akt IIKo 4/14).

W uzasadnieniu wniosku pełnomocnik L. K. podał, iż w wyniku zastosowania wobec L. K. w sprawie 3 Ds. 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku, tymczasowego aresztowania, a następnie Europejskiego Nakazu Aresztowania został on w dniu 7 lutego 2013 roku zatrzymany na terenie Wielkiej Brytanii. Od dnia 9 lutego 2013 roku przez 26 dni stawiał się na posterunku Policji w L.. W dniu 7 marca 2013 roku został przetransportowany do Polski, gdzie Sąd Rejonowy w Słupsku postanowieniem z dnia 20 marca 2013 roku zastosował wobec niego tymczasowe aresztowanie na okres dwóch miesięcy, z zastrzeżeniem jego uchylenia pod warunkiem złożenia kwoty 8 000 złotych tytułem poręczenia majątkowego. Zażalenie na to postanowienie nie zostało uwzględnione. Postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2013 roku wobec wnioskodawcy uchylono izolacyjny środek zapobiegawczy, stosując w jego miejsce poręczenie majątkowe, a w dniu 21 maja 2013 roku umorzono śledztwo w sprawie przeciwko L. K. na podstawie art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k.

We wniosku wskazano, że wnioskodawca nie ukrywał się przed organami ścigania, a od 9 lat zamieszkuje na terenie Anglii wraz z żoną, synem i jego rodziną i posiada pracę, zaś postępowanie karne zostało wszczęte, gdy już opuścił Polskę. O postępowaniu tym dowiedział się, gdy policja brytyjska doręczyła mu odpis Europejskiego Nakazu Aresztowania. Z uwagi na to, że L. K. pracował legalnie i od kilku lat zamieszkiwał na terenie Wielkiej Brytanii, Sąd brytyjski nie zastosował wobec wnioskodawcy izolacyjnego środka zapobiegawczego, a jedynie zobowiązał do stawiennictwa na posterunku policji przez 26 dni. Przetransportowanie do Polski wiązało się dla wnioskodawcy ze stratami finansowymi, jak i doznaną krzywdą. Jako składniki odszkodowania wnioskodawca wskazał koszt powrotu z L. do miejsca zamieszkania po zatrzymaniu w dniu 7 lutego 2013 roku - 150 funtów, w przeliczeniu 756 złotych, koszt dojazdów na posterunek policji w L. przez 26 dni - 405 funtów w przeliczeniu 2 041, 20 złotych oraz utratę związanego z tym przez niego zarobku - 419, 12 funta, tj. 2 112,36 złotych, koszty biletów lotniczych z dni 10 kwietnia 2013 roku (489, 16 złotych), 4 czerwca 2013 roku (89, 98 funtów, tj. 453, 49 złotych), 12 kwietnia 2013 roku (95 funtów, tj. 481,32 złotych), utratę wynagrodzeń w marcu i kwietniu 2013 roku - 1 783, 19 funtów, tj. 8 987, 27 złotych, utratę urlopu wypoczynkowego w czasie 8 dni - 865 funtów, tj. 4 360 złotych, zwrot kosztów z tytułu ustanowienia obrońcy - 3 000 złotych. Jako podstawę zadośćuczynienia wnioskodawca wskazał na krzywdę wynikającą z tego, iż po raz pierwszy przebywał w izolacji więziennej, w wieloosobowej celi, w kryminogennym środowisku, osób palących, utratę kontaktu ze środowiskiem rodzinnym w czasie izolacji, w sytuacji, gdy żona wnioskodawcy jest poważnie chora i wymaga stałej opieki i pomocy, dobrego imienia w miejscu zatrudnienia wiążącego się z obowiązkiem stawiania się na posterunku Policji w L. (k. 2 - 4 akt IIKo 5/14).

Sprawy z obu wniosków postanowieniem Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 11 czerwca 2014 r. zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W sprawie 3 Ds. 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku w dniu 31 maja 2005 roku zostało wszczęte dochodzenie w sprawie przywłaszczenia czterech samochodów na szkodę obywatela Holandii. Następnie postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2005 roku w tej samej sprawie wszczęte zostało śledztwo. W dniu 18 listopada 2005 roku zostały wydane postanowienia o przedstawieniu L. K. i B. K. (1) postanowień o przedstawieniu zarzutów z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i art. 276 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Postanowieniem Prokuratury Rejonowej w Słupsku z dnia 18 listopada 2005 roku śledztwo w sprawie przeciwko podejrzanym L. K. i B. K. (1) zostało zawieszone, gdyż ustalono, że podejrzani nie przebywają na terenie kraju, wyjechali do Wielkiej Brytanii.

Postanowieniami z dnia 7 czerwca 2006 roku wobec obu podejrzanych Prokuratura Rejonowa w Słupsku zastosowała środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju z zakazem wydania dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy.

(...) Urząd Wojewódzki w G. Wydział Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców Oddział Paszportów w S. pismami z dnia 7 stycznia 2008 roku i 7 stycznia 2011 roku poinformował Prokuraturę Rejonową w Słupsku, że B. K. (1) złożył w Konsulacie Generalnym RP w M. wniosek o wydanie paszportu, podając swój adres na terenie Wielkiej Brytanii.

Prokurator Rejonowy w Słupsku pismem datowanym na dzień 9 lutego 2011 roku zwrócił się do Konsulatu Generalnego RP w M., między innymi o doręczenie B. K. (1) wezwania do stawiennictwa do Prokuratury Rejonowej w Słupsku na dzień 4 marca 2011 roku. Konsul Generalny RP w M. pismem datowanym na 16 lutego 2011 roku przesłał B. K. (1) pismo Prokuratury Rejonowej w Słupsku. Pismem datowanym na 28 kwietnia 2011 roku poinformował zaś Prokuraturę Rejonową w Słupsku, iż pismo zostało doręczone B. K. (1) i przesłał elektroniczne potwierdzenie odbioru korespondencji nazwiskiem (...), bez daty doręczenia. B. K. (1) podpisał ten dokument. Nie stawił się na wezwanie w Prokuraturze Rejonowej w Słupsku. L. K. nie wiedział o toczącym się przeciwko niemu postępowaniu w Polsce.

Postanowieniami Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 24 czerwca 2011 roku w sprawie XIV Kp 296/11 wobec B. K. (1), a wobec L. K. w sprawie XIV Kp 299/11 zastosowano tymczasowe aresztowanie na czas do 14 dni od dnia zatrzymania. Następnie wobec obu mężczyzn w dniu 18 lipca 2011 roku wydano listy gończe.

Podstawą tymczasowego aresztowania obu mężczyzn był przepis art. 258 § 1 pkt 1 k.p.k., co do B. K. (1) z uwagi na przyjęcie, że ukrywa się on przed organami wymiaru sprawiedliwości, przez dłuższy okres czasu nie można było ustalić jego miejsca pobytu, a po otrzymaniu wezwania za pośrednictwem Konsulatu RP, nie stawił się na nie, celowo ukrywa się mając świadomość toczącego się przeciwko niemu postępowania. Natomiast co do L. K. przyjęto, że ukrywa się on przed organami wymiaru sprawiedliwości, przez dłuższy okres czasu nie można było ustalić jego miejsca pobytu i celowo ukrywa się mając świadomość toczącego się przeciwko niemu postępowania.

(dowód: zeznania L. K. - k. 59v, B. K. (1) - k. 57v, postanowienia - k. 11, 142, 150, 155, 162, 182, 186, 339 - 340, 345- 346 akt 3 Ds. 46/ 13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku, listy gończe - k. 351 - 352, 357 - 358 akt 3 Ds. 46/ 13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku, informacja - k. 241, 316 akt 3 Ds. 46/ 13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku, pismo Prokuratury Rejonowej w Słupsku - k. 325 akt 3 Ds. 46/ 13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku, pismo z konsulatu - k. 336, 337 - 338 Konsulatu Generalnego RP w M.)

W dniu 31 stycznia 2012 roku Sąd Okręgowy w Słupsku wydał co do L. K. w sprawie II Kop 7/12, a co do B. K. (1) w sprawie II Kop 6/12 (...) Nakaz Aresztowania.

(dowód: postanowienie o (...) k. 379, 389 akt 3 Ds. 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku)

B. K. (1) i L. K. od 8 lat zamieszkiwali i byli na stałe zatrudnieni w Wielkiej Brytanii. Wraz z L. K. mieszkała jego pozostająca na jego utrzymaniu, chorująca na serce i kręgosłup żona, a wraz z B. K. (1) jego konkubina i 4 - letnia córka, która urodziła się w sierpniu 2008 roku na terenie Wielkiej Brytanii i została zarejestrowana w Konsulacie RP w L. przez L. K..

W dniu 7 lutego 2013 roku L. K. i B. K. (1) zostali zatrzymani na terenie Wielkiej Brytanii i wspólnie przewiezieni na posterunek Policji w L., a stamtąd następnego dnia do L. na rozprawę przed sądem. Na posterunku w L. otrzymali koc i jeden posiłek. Po zakończonym postępowaniu przed sądem brytyjskim, który zastosował wobec nich dozór z obowiązkiem stawiennictwa każdego dnia na Komisariacie Policji w L., tego samego dnia mężczyźni wrócili do swojego miejsca zamieszkania w G., jadąc pociągiem, na który zakupili bilet o wartości 90 funtów, autobusem, taksówką oraz zakupili dla siebie żywność, na łączną wartość 60 funtów każdy.

B. K. (1) i L. K. udawali się w celu wykonania dozoru na Posterunek Policji w L. oddalony od ich miejsca zamieszkania o 20 mil, w godzinach poprzedzających ich pracę lub w godzinach po pracy. Każdy z mężczyzn z uwagi na odmienne godziny pracy jeździł tam sam.

(dowód: zeznania L. K. - k. 58 - 60, B. K. (1) - 55v - 58, 60, bilet - k. 43 akt II Ko 4/14, akta II Kop 7/12 i II Kop 6/12)

Następnie B. K. (1) i L. K. zostali telefonicznie zawiadomieni przez brytyjską policję, że w dniu 7 marca 2013 roku z miejsca zamieszkania L. K. zostaną przetransportowani do miejsca wylotu do Polski. W dniu 7 marca 2013 roku L. K. i B. K. (1) zostali zabrani z miejsca zamieszkania L. K. i odrębnymi pojazdami przewiezieni przez policję na lotnisko. Nie stosowano wobec nich kajdanek ani żadnej siły. Nie poinformowano ich o miejscu, z którego odbędzie się lot. Na lotnisku L. K. i B. K. (1) także nie mieli założonych kajdanek, wraz z nimi do Polski transportowane miały być inne osoby zatrzymane na terenie Wielkiej Brytanii. Mężczyźni na teren Polski zostali przetransportowani w czasie 4 - 5 godzin konwojem militarnym. W tym czasie nie otrzymali picia i jedzenia. Na terenie Polski założono im kajdanki i przewieziono w dniu 8 marca 2013 roku do Aresztu Śledczego W. - M.. Następnie, w dniu 14 marca 2013 roku zostali przetransportowani do B., gdzie oczekiwali kilka godzin przed aresztem w więźniarce, a następnie zostali wprowadzeni na nocleg. W dniu 15 marca 2013 roku zostali przewiezieni busem do Aresztu Śledczego w S..

Podczas pobytu w Areszcie Śledczym W. M. B. K. (1) i L. K. przebywali w innych, trzyosobowych celach, przy czym L. K. wyraził zgodę na przebywanie w celi z nieletnimi osadzonymi i następnego dnia został przeniesiony do takiej celi. W czasie, gdy osoby te udawały się do szkoły, L. K. sam przebywał w celi. Z racji znacznej postury L. K. osadzeni z nim, odnosili się do L. K. z respektem. Osoby te paliły w celi. L. K. w tym czasie był od 5 lat osobą niepalącą. B. K. (1) i L. K. w areszcie w W. mieli dostęp do toalety, raz w tygodniu mogli korzystać z prysznica. L. K. nie korzystał tam z pomocy medycznej, zaś B. K. (1) na swoją prośbę otrzymał dwukrotnie tabletki przeciwbólowe. B. K. (1) znajdował się w celi z osobami palącymi i choć sam pali papierosy, z uwagi na to, że ich nie posiadał, przeszkadzało mu to. W. nie szykanowali B. K. (1), byli podobnej budowy ciała jak on.

W areszcie w B. B. K. (1) przebywał w 10 - osobowej celi, zaś L. K. w innej, także wieloosobowej celi. Obaj nie otrzymali tam posiłku, z uwagi na otrzymanie jedzenia i picia na podróż z Aresztu w W..

W Areszcie Śledczym w S. B. K. (1) przebywał w 10 - osobowej celi, w tym z mężczyzną z zarzutem zabójstwa. B. K. (1) korzystał w areszcie z tabletek przeciwbólowych, wychodził na spacery, miał widzenia z adwokatem i członkami rodziny.

L. K. w tym areszcie po pierwszej nocy, gdy był w dwuosobowej celi, został przeniesiony do celi 6 - osobowej, a pod koniec swojego pobytu do celi 8 - osobowej. Mężczyzna nie korzystał tam ze spacerów, miał widzenia z obrońcą. Korzystał z pomocy medycznej z uwagi na wcześniejsze problemy z sercem i ciśnieniem.

(dowód: zeznania L. K. - k. 55v - 58, B. K. (1) - k. 58 - 60, dokumenty odnośnie pobytów w areszcie - k. 434, 439, 440, 445, 446, 471, 472 akt 3 Ds. 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku, akta II Kop 6/12 i II Kop 7/12)

Postanowieniami Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 11 marca 2013 roku w sprawach II Kop 6/12 i II Kop 7/12 uchylono wobec B. K. (1) i L. K. (...) Nakaz Aresztowania.

(dowód: akta II Kop 6/12 i II Kop 7/12)

Postanowieniami Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 4 kwietnia 2013 roku w sprawach VI Kz 110/13 i VI Kz 111/13 odpowiednio utrzymano w mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 20 marca 2013 roku w sprawach II Kp 96/13 i II Kp 97/13 o przedłużeniu stosowania wobec L. K. i B. K. (1) izolacyjnych środków zapobiegawczych na czas dalszych dwóch miesięcy.

(dowód: postanowienia - k. 497, 498 akt 3Ds 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku, zeznania L. K. - k. 59v)

Postanowieniem z dnia 28 marca 2013 roku wobec B. K. (1) uchylono stosowanie tymczasowego aresztowania, pod warunkiem złożenia poręczenia w kwocie 8 000 złotych. Tego też dnia, po uiszczeniu poręczenia majątkowego przez M. Z., B. K. (1) został zwolniony z aresztu.

Po zwolnieniu z aresztu udał się do miejsca zamieszkania matki swojej konkubiny - M. Z..

(dowód: zeznania B. K. (1) - k. 55v - 58, dokumenty dotyczące uchylenia tymczasowego aresztowania i zastosowania poręczenia - k. 490 - 491, 493, 487, 488 akt 3 Ds. 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku)

Postanowieniem z dnia 5 kwietnia 2013 roku wobec L. K. uchylono stosowanie tymczasowego aresztowania pod warunkiem złożenia poręczenia w kwocie 8 000 złotych. Tego też dnia, po uiszczeniu poręczenia majątkowego przez M. Z., L. K. został zwolniony z aresztu i udał się do miejsca zamieszkania matki konkubiny swojego syna - M. Z..

( dowód: zeznania B. K. (1) - k. 57 - 57v, L. K. - k. 59v, dokumenty dotyczące uchylenia tymczasowego aresztowania i zastosowania poręczenia - k. 504, 505, 506 - 507, 518 akt 3 Ds 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku)

B. K. (1) został wezwany do stawiennictwa w Prokuraturze Rejonowej w Słupsku na dzień 8 kwietnia 2013 roku, a następnie, podobnie, jak L. K. na dzień 29 kwietnia 2013 roku.

(dowód: k. 502, 509, 510 akt 3 Ds 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku)

Postanowieniami z dnia 16 kwietnia 2013 roku w sprawie 3 Ds. 46/13 Prokuratura Rejonowa w Słupsku wobec obu mężczyzn uchyliła zakaz opuszczania kraju połączony z zakazem wydania dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy.

(dowód: postanowienia - k. 527- 528, 529 - 530 akt 3 Ds 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku)

Postanowieniami z dnia 20 maja 2013 roku wobec L. K. i B. K. (1) uchylono poręczenia majątkowe poprzez wypłatę ich osobie wpłacającej lub przez nią upoważnionej.

(dowód: k. 554 - 555, 556 - 557, 579 akt 3 Ds 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku)

Postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2013 roku w sprawie 3 Ds. 46/13 Prokurator Rejonowy w Słupsku umorzył śledztwo przeciwko B. K. (1) i L. K. na podstawie art. 17 § 1 k.p.k. wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.

(dowód: postanowienia - k. 558 - 562 akt 3 Ds 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku)

L. K. i B. K. (1) wykupili bilety lotnicze w dniach:

- 10 kwietnia 2013 roku, (na lot z G. do D./S. w dniu 15 kwietnia 2013 roku - dla obu mężczyzn) za kwotę 191, 96 (...),

- 12 kwietnia 2013 roku (na loty z D./S. do G. w dniu 26 kwietnia 2013 roku i z G. do D./S. w dniu 1 maja 2013 roku - dla obu mężczyzn) za kwotę 191, 96 (...),

- 4 czerwca 2013 roku (na loty z D./S. do G. w dniu 21 czerwca 2013 roku i spowrotem w dniu 26 czerwca 2013 roku - dla B. K. (1)) za kwotę 871 złotych.

W dniu 15 kwietnia 2013 roku mężczyźni odbyli lot powrotny do Wielkiej Brytanii.

(dowód: zeznania B. K. (1) - k. 57 - 57v, L. K. - k. 59v, rezerwacje - k. 5 - 6 , 7 - 8 akt II Ko 5/14, k. 6 - 7, 8 - 9 akt II Ko 4/14, informacja o locie - k. 97- 104 )

Na czas tymczasowego aresztowania B. K. (1) i L. K. nie byli karani.

(dowód: karta karna - k. 408, 410, 423, 425 akt 3 Ds. 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku)

Mężczyźni ponieśli w sprawie 3 Ds. 46/13 koszty obrony w kwotach po 3 000 złotych.

(dowód: kserokopie paragonów z kasy fiskalnej Kancelarii adwokackiej przy ul. (...) w S. - k. 9 akt IIKo 5/14 i k. 10 akt IIKo 4/14, pełnomocnictwo dla obrońcy adw. H. N. - k. 467, 469 akt IIKo 4/14)

B. K. (1) z uwagi na nieobecność w pracy w marcu 2013 roku utracił zarobki w kwocie 790, 44 funta, a w kwietniu 2013 roku w kwocie 992, 75 funta. B. K. (1) i L. K. od 5 do 8 marca i od 13 do 16 marca 2013 roku korzystali z urlopu wypoczynkowego w (...).t.d.

W tym czasie stawka godzinowa za pracę B. K. (1) wynosiła 9, 41 funta, a L. K. wynosiła 7, 84 funta. W okresie od 1 marca 2013 roku do 16 kwietnia 2013 roku mężczyźni utracili zarobki za 15 dni.

Mężczyźni mieli 12 godzinny dzień pracy.

Aktualnie obaj mężczyźni nadal pracują w tym samym zakładzie pracy.

(dowód: informacja od pracodawcy - k. 11 - 12, 13 - 14 akt IIKo 4/14, k. 64 - 65 73 - 74, akt IIKo 4/14, zeznania B. K. (2) - k. 56 - 58, L. K. k. 58 - 60)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Wnioski B. K. (1) i L. K. o odszkodowanie i zadośćuczynienie, co do zasady zasługują na uwzględnienie.

Zważyć należy, iż przepisy rozdziału 58 kodeksu postępowania karnego określają odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone niesłusznym pozbawieniem wolności, przy czym przysługujące z tego tytułu odszkodowanie ma charakter roszczeń cywilnych dochodzonych w postępowaniu karnym. K. tryb dochodzenia tych roszczeń ma charakter szczególny w stosunku do cywilnoprawnej drogi realizacji odpowiedzialności Skarbu Państwa opartej na zasadzie winy, bowiem przepisy kodeksu postępowania karnego statuują odpowiedzialność Skarbu Państwa na zasadzie ryzyka (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1999 r. w sprawie I KZP 27/99, OSN 1999/11-12/72).

Odszkodowanie takie przysługuje między innymi za niewątpliwe niesłuszne aresztowanie lub zatrzymanie, przy czym dotyczy to także wykonywania Europejskiego Nakazu Aresztowania (tak: Sąd Apelacyjny w Szczecinie w sprawie IIAKa OSA 2011, z. 6, poz. 19).

Na gruncie niniejszej sprawy wskazać należy, iż B. K. (1) i L. K. zostali zatrzymani w dniu 7 lutego 2013 roku na terenie Wielkiej Brytanii w związku z wykonywaniem wobec nich (...), a nadto B. K. (1) był tymczasowo aresztowany od dnia 7 marca 2013 roku do dnia 28 marca 2013 roku, zaś L. K. od dnia 7 marca 2013 roku do dnia 5 kwietnia 2013 roku. Okoliczności te wynikają z dokumentacji przedstawionej przez Areszt Śledczy W. M. i Aresztu Śledczego w S. znajdującej się w aktach Prokuratury Rejonowej w Słupsku w sprawie o sygn. akt 3 Ds. 46/13 oraz dokumentów z akt II Kop 6/12 i II Kop 7/12).

Stwierdzenia wymaga, że niewątpliwie niesłusznym jest takie tymczasowe aresztowanie, które było stosowane z obrazą przepisów rozdziału 28 k.p.k. albo tymczasowe aresztowanie powodujące dolegliwość, której podejrzany nie powinien doznać, w świetle całokształtu okoliczności ustalonych w sprawie, a także, w szczególności, prawomocnego jej rozstrzygnięcia, w tym w razie umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 k.p.k. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1999 roku w sprawie IKZP 27/99, OSNKW 1999/11-1/72).

Ustawa przewiduje przy tym w treści art. 553 k.p.k. dwie okoliczności egzoneracyjne. Pierwsza z nich (art. 553 § 1 k.p.k.) to zachowanie osoby, która została tymczasowo aresztowana, podjęte w zamiarze wprowadzenia w błąd sądu lub organu ścigania, w postaci złożenia fałszywego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub fałszywego wyjaśnienia, co spowodowało niekorzystne dla tej osoby orzeczenie w przedmiocie tymczasowego aresztowania - z wyjątkiem okoliczności (sytuacji) określonych w art. 553 § 2 k.p.k. Druga okoliczność z art. 553 § 3 k.p.k. wpływająca jedynie na ograniczenie wysokości odszkodowania, to przyczynienie się osoby aresztowanej do wydania orzeczenia, o którym mowa w art. 553 § 1 k.p.k., gdyż w tym wypadku zastosowanie ma art. 362 k.c. ( por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1999 roku w sprawie IKZP 27/99).

Przenosząc to na grunt omawianej sprawy na podkreślenie zasługuje, że w sprawie nie występuje negatywna przesłanka polegająca na tym, że wnioskodawcy złożyli fałszywe zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub fałszywe wyjaśnienia powodując tym niesłuszne tymczasowe aresztowanie, albowiem w sprawie 3Ds 46/13 to nie oni złożyli zawiadomienie o przestępstwie i nie tylko nie składali w tej sprawie wyjaśnień, ale nawet nie odbierano od nich zeznań.

Zdaniem Sądu, nie można też uznać, że L. K. przyczynił się do wydania niekorzystnego dla siebie orzeczenia o tymczasowym aresztowaniu, poprzez to, że celowo się ukrywał, wiedząc o toczącym się przeciwko niemu postępowaniu na terenie Polski. Zaznaczenia bowiem wymaga, że wnioskodawca od 8 lat miał stałe miejsce zamieszkania i zatrudnienia poza granicami Polski, tam zaciągnął kredyt w banku, występował wobec konsula RP rejestrując narodziny wnuczki, tam zamieszkiwała jego najbliższa rodzina. Jednocześnie brak dowodów na to, by miał on świadomość toczącego się przeciwko niemu w Polsce postępowania karnego (por. analogicznie - wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 11 lutego 2012 roku w sprawie IIAKa 8/10, LEX nr 568539).

Również co do B. K. (1) nie można uznać, aby ukrywał się przed organami ścigania, a nadto budzi wątpliwości kwestia uporczywego nie stawiania się przez niego na wezwania tych organów. Co prawda wnioskodawca twierdził, że nie wiedział o toczącym się przeciwko niemu postępowaniu na terenie Polski, jednakże nie można pominąć okoliczności, że Konsul RP w M. doręczył mu wezwanie do stawiennictwa do Prokuratury Rejonowej w Słupsku, a B. K. (1) potwierdził, iż to on złożył podpis na zwrotnym potwierdzeniu odbioru tego dokumentu. B. K. (1) nie stawił się na to wezwanie, jednakże nie sposób uznać takiego zachowania za uporczywe (art. 259 § 4 k.p.k.), skoro takie wezwanie otrzymał jednokrotnie. Co również warte zaznaczenia, w tym czasie B. K. (1), podobnie jak jego ojcu, nie przedstawiono zarzutów o popełnieniu przestępstwa, co bez wątpienia świadczyłoby o tym, że mieli świadomość toczącego się przeciwko nim postępowania karnego. Nadto, ocena ta nie może być dokonywana w oderwaniu od okoliczności, że wnioskodawca na terenie Wielkiej Brytanii już od 8 lat posiadał swoje centrum życiowe, razem z nim zamieszkiwali członkowie jego najbliższej rodziny, tam urodziła się jego córka, tam posiadał stałe zatrudnienie. Jednocześnie okoliczności te przekonują, że wnioskodawca nie ukrywał się przed polskimi organami ścigania, tym bardziej, że na terenie Wielkiej Brytanii, jawnie wystąpił w Konsulacie RP o wydanie mu paszportu, co pozwoliło polskim organom ścigana na ustalenie jego miejsca zamieszkania na terenie Wielkiej Brytanii.

Tym samym, w przekonaniu Sądu, co do B. K. (1) nie można też zasadnie mówić o tym, że przyczynił się on do wydania wobec niego postanowienia o tymczasowym aresztowaniu i zastosowanie ma treść art. 553 § 3 k.p.k. dotyczący ograniczenia odszkodowania w myśl art. 362 k.c.

Wskazana ocena pozostaje w związku z ostatecznym rozstrzygnięciem w sprawie wnioskodawców prowadzonej pod sygnaturą 3 Ds. 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku. W sprawie tej bowiem postanowieniem Prokuratora Rejonowego w Słupsku z dnia 21 maja 2013 roku postępowanie wobec B. K. (1) i L. K. umorzono z powodu braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienie przestępstwa.

Z uwagi na powyższe uznać należy, iż obu wnioskodawcom przysługuje roszczenie z art. 552 § 4 k.p.k. z tytułu odszkodowania za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, bez ograniczenia.

Dokonując zasadności wywodzonych przez wnioskodawców żądań, nie można było pominąć, iż szkoda i krzywda, które zostają doznane na skutek niesłusznego tymczasowego aresztowania muszą być bezpośrednim następstwem niesłuszności zastosowania środka przymusu, przy czym owa bezpośredniość nie musi oznaczać ograniczenia szkody wyłącznie do skutków powstałych wobec fizycznego pozbawienia wolności i tylko w czasie jego trwania, bowiem skutki te mogą w czasie wykraczać poza moment zwolnienia wnioskodawcy z aresztu, choćby w związku z pogorszeniem jego stanu zdrowia, czy utratą zatrudnienia nie tracąc przymiotu bezpośredniości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2007 r. w sprawie V KK 61/2006, OSNKW 2007/3 poz. 28, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie V KK 227/06, Prok. i Pr. nr 12 z 2007r.).

Niemniej jednak między szkodą i krzywdą a niesłusznym tymczasowym aresztowaniem musi zachodzić związek przyczynowy - bezpośredni, adekwatny.

Odnosząc się zatem w pierwszej kolejności do szkody poniesionej przez każdego z wnioskodawców, stwierdzić należy, że Sąd uznał, iż brak takiego związku co do części elementów szkody wskazanej przez nich jako związanych z niesłusznym tymczasowym ich aresztowaniem.

I tak za pozostające w związku ze stosowaniem izolacyjnego środka zapobiegawczego wobec każdego z nich Sąd uznał, koszt powrotu B. K. (1) i L. K. z L. do ich miejsca zamieszkania na terenie Wielkiej Brytanii, po ich zatrzymaniu i doprowadzeniu przez Sąd brytyjski, który zastosował wobec nich dozór. Zatrzymanie ich bowiem i przewiezienie z ich miejsca zamieszkania do siedziby Sądu, wywołało koszty ich następnego powrotu do miejsca zamieszkania.

Także Sąd ustalił istnienie związku przyczynowego między utratą zarobków przez oskarżonych w czasie ich zatrzymania na terenie Wielkiej Brytanii, a następnie tymczasowego aresztowania, a także przez czas niezbędny do ich powrotu na teren Wielkiej Brytanii (tj. do dnia 16 kwietnia 2013 roku). W ocenie Sądu, mając na uwadze informację od pracodawcy wnioskodawców, utarta zarobków dotyczyła w tym czasie 15 dni roboczych (k. 64 - 65, 73 - 74 akt IIKo 4/14). Z kolei z zeznań B. K. (1) i L. K., których nie sposób było kwestionować, wynikało, że ich dzień roboczy mieścił się w czasie 12 godzin. Natomiast nie można było uznać za zasadne żądanie zwrotu utraconych zarobków przez cały miesiąc kwiecień 2013 roku. Zauważyć bowiem należy, że z informacji od przewoźnika i z biletu lotniczego zarezerwowanego w dniu 10 kwietnia 2013 roku przez wnioskodawców wynikało, że powrócili oni do Wielkiej Brytanii w dniu 16 kwietnia 2013 roku. Sąd nie pominął przy tym, że mężczyźni otrzymali wezwanie do Prokuratury Rejonowej w Słupsku na dzień 29 kwietnia 2013 roku, jednakże konieczność ich obecności w tym czasie na terenie Polski i wynikająca z tego utrata zarobków nie pozostawała już w związku ze stosowaniem wobec nich izolacyjnego środka zapobiegawczego, a z dalszym tokiem toczącego się postępowania karnego w ich sprawie.

Z tego samego względu, Sąd uznał za niezasadne żądanie zwrotu kosztów biletów lotniczych zakupionych 12 kwietnia 2013 roku i 4 czerwca 2013 roku, a przeznaczonych na loty mające mieć miejsce już po zwolnieniu wnioskodawców z aresztu i powrocie do miejsca zamieszkania w Wielkiej Brytanii. Co do tego ostatniego lotu, a z którego w dniu 21 czerwca 2013 roku miał skorzystać, wedle biletu (k. 8 - 9), a przeciwnie do wniosku L. K., tylko B. K. (1), zważyć też należy, że nie można zaakceptować twierdzeń wnioskodawców, iż przelot w tym czasie był uzasadniony koniecznością odbioru kwot poręczenia majątkowego, albowiem, jak wynikało z dowodów wpłaty tych sum, wpłacającą była M. Z., zaś w postanowieniu Prokuratora Rejonowego w Słupsku o uchyleniu poręczenia majątkowego i wypłacie sum poręczenia wskazano, że zwrot tych sum ma nastąpić na rzecz wpłacającego lub osoby przez nią upoważnionej (k. 554 - 555, 556 - 557, 579 akt 3 Ds. 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku). Stąd też, w przekonaniu Sądu, nie było potrzeby przylotu B. K. (1) na teren Polski z Wielkiej Brytanii celem odbioru kwot poręczenia majątkowego, albowiem na terenie Polski odebrać mogła je osoba wpłacająca, która także miała możliwość wskazania konta, na które mógł nastąpić przelew tych sum. Podkreślenia w tym kontekście wymaga, że odszkodowanie należy się za niewątpliwie niesłuszne aresztowanie, a nie za samo prowadzenie postępowania karnego ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 6 grudnia 2012 roku w sprawie IIAKa 207/12, LEX nr 1254369).

Ponadto, zdaniem Sądu, na uwzględnienie nie zasługiwało też żądanie wnioskodawców dotyczące zapłaty za utracony przez nich urlop, albowiem w tym czasie - wedle zeznań B. K. (1) nie utracili żadnych realnych kwot pieniędzy. Poza tym, roszczenie i niemożność wykorzystania urlopu wypoczynkowego w sposób uzależniony od samego wnioskodawcy wchodzić może wyłącznie w skład zadośćuczynienia za krzywdę wywołaną tymczasowym aresztowaniem i w żaden inny sposób nie może być zrekompensowane ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 października 2012 roku w sprawie IIAKa 384/12, KZS 2013/1/91).

Nadto, w związku ze stosowaniem wobec wnioskodawców tymczasowego aresztowania, nie pozostawało stosowanie wobec nich na terenie Wielkiej Brytanii dozoru, na który B. K. (1) i L. K. stawiali się przez 26 dni, przeznaczając na to dwie godziny.

Zauważenia przy tym wymaga, że wnioskodawcy z tego tytułu oczekiwali zwrotu kosztów stawiennictwa na dozór, a także kosztów rzekomo utraconego z tego tytułu zarobku.

Wskazać jednak należy, że to ostatnie żądanie pozostaje w sprzeczności z zeznaniami B. K. (1), który podał, że zarówno on, jak i jego ojciec L. K. na dozór ten stawiali się w czasie nie kolidującym z ich obowiązkami zawodowymi, albowiem miało to miejsce bądź w godzinach poprzedzających ich pracę, bądź w godzinach po jej zakończeniu (k. 55v).

Wobec tego nie można uznać, aby wnioskodawcy z tego tytułu utracili jakiekolwiek zarobki. Natomiast podstawę takiego żądania, zdaniem Sądu, nie mogą stanowić hipotetyczne możliwości podjęcia przez wnioskodawców w tym czasie zatrudnienia.

Co do zaś kosztów stawiennictwa celem wykonania dozoru, to zważyć należy, że nie wszystkie krzywdy związane z osadzeniem wnioskodawcy mogą być naprawione w postępowaniu toczącym się na podstawie przepisów rozdziału 58 k.p.k., nawet jeżeli obiektywnie zaistniały. Rekompensacie podlegają wyłącznie te, które pozostają w rzeczywistym, bezpośrednim związku przyczynowym z niesłusznym osadzeniem (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 września 2013 roku w sprawie IIAKa 144/13, LEX nr 1383465). Wskazać zatem należy, że stosownie do poglądu reprezentowanego w orzecznictwie, a akceptowanego przez niniejszy Sąd, nieizolacyjny środek zapobiegawczy stosowany w państwie obcym, nie wiąże się z pozbawieniem wolności, tj. z rzeczywistą izolacją, a zatem jest środkiem wolnościowym. Z tego też względu nie podlega on zaliczeniu na poczet wykonywanej kary pozbawienia wolności. Zaznaczenia wymaga, że dotyczy to nawet elektronicznego dozoru stosowanego na terenie Zjednoczonego Królestwa, mimo, że środek taki może wiązać się z koniecznością kontrolowanego przebywania w miejscu zamieszkiwania w określonych odpowiednią decyzją godzinach, a zatem jest związany z pewnymi ograniczeniami, jak i kontrolą ( por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 listopada 2013 roku w sprawie II AKz 422/13, LEX nr 14 (...)).

Skoro zatem tego rodzaju środek jako nie posiadający charakteru izolacyjnego nie podlega zaliczeniu na poczet kary pozbawienia wolności, to uznać należy, że z tytułu jego stosowania wobec wnioskodawców nie należą im się dochodzone przez nich sumy.

Sąd uznał natomiast za zasadne żądanie L. K. i B. K. (1) dotyczące udzielenia im fachowej pomocy prawnej. Okoliczność wydatkowania z tego tytułu kwot znalazła potwierdzenie w przedłożonych do sprawy kserokopiach paragonów z kancelarii adwokackiej (k. 9, akt IIKo 5/14 i k. 10 akt IIko 4/14). Nie ulega przy tym wątpliwości, że udzielana wnioskodawcom pomoc prawna realizowana była co do ich tymczasowego aresztowania, o czym świadczą składane w tym względzie zażalenia i wnioski obrońcy.

Odnosząc się natomiast do kwot żądanych przez wnioskodawców w zakresie uznanych przez Sąd za zasadne składniki poniesionych przez nich w związku z zatrzymaniem i tymczasowym aresztowaniem szkód, Sąd stwierdził, że:

a) każdemu z wnioskodawców z tytułu powrotu z L. do ich miejsca zamieszkania po zatrzymaniu została wyrządzona szkoda w kwocie 150 funtów, co w przeliczeniu na kurs funta z NBP na dzień zatrzymania daje 150 x 4, (...) (k. 44) = 733, 36 złotych,

b) każdemu z wnioskodawców służy z tytułu powrotu z Polski w dniu 15 kwietnia 2013 roku do ich miejsca zamieszkania w Wielkiej Brytanii po zwolnieniu ich z tymczasowego aresztowania kwota po 435, 50 złotych,

c) kwota utraconego zarobku w czasie zatrzymania i tymczasowego aresztowania przez 15 dni roboczych,

- co do B. K. (1) przy uwzględnieniu podanej przez pracodawcę stawki godzinowej za pracę 9, 41 funta x 12 godzin x 15 dni i w przeliczeniu na najkorzystniejszy w tym przedziale czasowym kurs funta z NBP 4, 9529 złotych (k. 44, 80) = 8 389, 05 złotych,

- co do L. K. przy uwzględnieniu podanej przez pracodawcę stawki godzinowej za pracę 7, 84 funta x 12 godzin x 15 dni i w przeliczeniu na najkorzystniejszy w tym przedziale czasowym kurs funta z NBP 4, 9529 złotych (k. 44, 80) = 6989, 39 złotych,

d) każdemu z wnioskodawców służy zwrot kosztów obrońcy w postępowaniu w sprawie 3 Ds. 46/13 Prokuratury Rejonowej w Słupsku - po 3 000 złotych,

tj. łącznie B. K. (1) z tytułu wyrządzonej szkody należy się kwota 12 557,91 złotych, zaś L. K. kwota 11 158, 25 złotych.

Kwoty te wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty Sąd zasądził na rzecz wnioskodawców, w pozostałym zakresie żądania ich oddalając.

Wnioskodawcy żądali również zasądzenia na rzecz B. K. (1) zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w kwocie 20 000 złotych, a na rzecz L. K. w kwocie 22 000 złotych.

Zgodnie z poglądem wyrażanym przez Sąd Najwyższy dla wykładni pojęcia zadośćuczynienie, o jakim mowa w art. 552 k.p.k., miarodajne są przepisy prawa cywilnego, a zwłaszcza art. 445 § 1 k.c., z którego wynika, że zadośćuczynienie powinno być odpowiednie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2005r. w sprawie II KK 54/2005). Użyte w art. 445 § 1 k.c. pojęcie sumy odpowiedniej ma charakter niedookreślony, tym niemniej w orzecznictwie wskazuje się kryteria, którymi należałoby się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, a mianowicie to, że musi ono mieć charakter kompensacyjny, a więc musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, nie będącą jednakże wartością nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy. Z powyższego wynika, że wartość odpowiednia to wartość utrzymana w granicach odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa. Przy czym, pamiętać należy, że na wysokość zadośćuczynienia składają się cierpienia pokrzywdzonego – tak fizyczne, jak i psychiczne – których rodzaj, czas trwania i natężenie, należy każdorazowo określić w kontekście materiału dowodowego sprawy ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2008 r. w sprawie III KK 349/2007).

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy mieć na uwadze przeżycia psychiczne wiążące się nie tylko z faktem pozbawienia wolności jak izolacja więzienna, przebywanie z innymi osobami pozbawionymi wolności, dolegliwe warunki izolacji, ale też okres izolowania od społeczeństwa, wiek osoby aresztowanej, jej stan zdrowia, uprzednią karalność, wykonywany zawód, a także skutki, jakie niesłusznie stosowane tymczasowe aresztowanie wywarło na osobę uprawnioną w środowisku, w którym funkcjonuje (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie w sprawie IIAKa 268/11, KZS 2012, z. 9, poz. 74, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 czerwca 2013 roku w sprawie IIAKa192/13, LEX nr 1342399).

Odnosząc to do żądania wniosków, wskazać należy, że okres przymusowego odizolowania B. K. (1) od społeczeństwa wyniósł 23 dni, a L. K. wyniósł 30 dni.

Powyższe okresy czasu nie są okresami nadmiernie długimi, jednakże podkreślenia wymaga, że w przypadku L. K. dotyczyło to osoby w dojrzałym wieku. Nadto wnioskodawcy dotychczas nie byli karani, po raz pierwszy przebywali w jednostkach penitencjarnych w charakterze tymczasowo aresztowanych, przy czym przebywali w trzech jednostkach penitencjarnych oraz byli zatrzymani też na policji w Wielkiej Brytanii i podlegali konwojom policyjnym. W Polsce podczas wykonywania wobec każdego z nich izolacyjnego środka zapobiegawczego przebywali oni w celach wieloosobowych, z osobami palącymi papierosy, a także takimi, którym postawiono zarzuty popełnienia przestępstw przeciwko życiu. Z zeznań wnioskodawców wynikało zaś, że z tego powodu odczuwali znaczny dyskomfort. Jednocześnie zauważenia wymagało, że otrzymywali wystarczające pożywienie, mieli zapewniony dostęp do kąpieli, spacerów, pomocy medycznej, z której korzystali. Mieli także możliwość korzystania z widzeń.

Sąd miał także na uwadze, oceniając okoliczności związane z cierpieniami psychicznymi B. K. (1) i L. K., że wnioskodawcom w związku z ich pozbawieniem wolności towarzyszyła obawa o członków rodziny przebywających na terenie Wielkiej Brytanii, w tym chorującej żony L. K., która pozostawała na jego wyłącznym utrzymaniu, obawa utraty zaufania i dobrej opinii w miejscu zatrudnienia. Sąd zauważył jednak, że B. K. (1) i L. K. nadal są zatrudnieni u tego samego pracodawcy, co wskazuje na to, że mimo ich tymczasowego aresztowania nie nastąpiło do nich podważenie zaufania pracodawcy. Jako okoliczność mającą wpływ na wysokość zadośćuczynienia Sąd poczytał także fakt utraty przez wnioskodawców urlopu wypoczynkowego, z którego korzystali celem zniwelowania negatywnych skutków ich izolacji. Sąd nie pominął też, że wnioskodawcy wskazywali na poczucie niesprawiedliwości wynikające z przekonania, iż niczym nie przyczynili się do zastosowania wobec nich izolacyjnego środka zapobiegawczego.

Niemniej jednak uwzględniając te okoliczności Sąd uznał, że żądane przez wnioskodawców kwoty zadośćuczynienia są nadmierne. Zdaniem Sądu, zasądzenie na rzecz wnioskodawców żądanych przez każdego z nich kwot tytułem zadośćuczynienia prowadziłoby nie do kompensacji ich krzywd wynikłych z niesłusznego tymczasowego aresztowania, ale do niczym nieuzasadnionego wzbogacenia.

Stąd Sąd doszedł do przekonania, mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności związane z zatrzymaniem i tymczasowym aresztowaniem i dotyczącymi jego skutkami, że należnym zadośćuczynieniem za wyrządzoną krzywdę wobec B. K. (1) jest kwota 10 000 złotych, a wobec L. K. jest kwota 14 000 złotych. Takie też kwoty Sąd odpowiednio zasądził na rzecz wnioskodawców wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, w pozostałym zakresie żądanie oddalając.

W ocenie Sądu orzeczone kwoty zadośćuczynienia na rzecz B. K. (1) i L. K. są kwotami w pełni adekwatnymi, które zrównoważą i złagodzą cierpienia fizyczne i psychiczne wnioskodawców realizując tym samym cel zadośćuczynienia. Podkreślić w tym miejscu jeszcze należy, że wysokość zadośćuczynienia choć powinna służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, to nie może być źródłem wzbogacenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 12 września 2013 roku w sprawie IIAKa 260/13, LEX nr 1375268).

Ponadto Sąd uwzględnił żądanie dotyczące zwrotu kosztu pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcom z tytułu prowadzenia ich sprawy o odszkodowanie i zadośćuczynienie, zgodnie z treścią § 14 ust 6 i § 16 ustawy z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa.