Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w S. I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Hanna Kaflak-Januszko
Protokolant:	sekretarz sądowy Anna Zacira

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2024 r. w S.

sprawy z powództwa M. R.

przeciwko U. w W.

o podwyższenie renty

I. podwyższa rentę z tytułu zwiększonych potrzeb wypłacaną przez pozwanego U. w W. na rzecz powoda M. R. - dobrowolnie i na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w S.z 8.05.2009 r. w sprawie (...) w łącznej wysokości 3200 zł miesięcznie (w tym 2571 zł na koszty opieki) - w ten sposób, że zasądza ją od pozwanego na rzecz powoda w wysokości powiększonej w zakresie kosztów opieki przez ich określenie jako 2,5 – krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę netto /aktualnie ustalanego i ogłaszanego w trybie ustawy z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę - t.j.Dz.U. 2020.2207/, płatne co miesiąc, poczynając od 1.09.2021 r. z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku nieuiszczenia w terminie, z zastrzeżeniem, że świadczenia uiszczone w toku niniejszego postępowania podlegają zaliczeniu na poczet zasądzonej należności;

II. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 1097,00 zł (jeden tysiąc dziewięćdziesiąt siedem i 00/100 zł) kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty;

IV. nakazuje ściągnąć od pozwanego U. (...) w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w S.2893,38 zł (dwa tysiące osiemset dziewięćdziesiąt trzy i 38/100 zł) nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. I C 1662/21

UZASADNIENIE

Powód M. R. 24.09.2021 r. pozwał U. w W. o podwyższenie renty zasądzonej wyrokiem z 8.05.2009 r. 600 zł, wypłacanej dobrowolnie w wysokości 3200 zł (o 2600 zł więcej) do 13 197,34 zł miesięcznie począwszy od 1.09.2021 r. z odsetkami ustawowymi w przypadku nieuiszczenia w terminie:

- 9642,34 zł koszty opieki (opieka całodobowa ze stawką 18,3 zł za 12 h i jej połową – 9,15 zł za 12 h pomniejszając o 239,66 zł dodatku pielęgnacyjnego),

- 755 zł – koszt zakupu lekarstw, środków higienicznych (k. 40 wykaz, k. 344 kolejny),

- 2800 zł – koszt zabiegów rehabilitacyjnych (obok 80 dni rehabilitacji z NFZ potrzebna jest dalsza 2 razy w miesiącu po 1400 zł za 10 dni).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, zarzucając niewykazanie zmiany uzasadniającej podwyższenie świadczenia, jak i uważając, że obecnie wypłacane jest adekwatne. Negował konieczność opieki całodobowej i wysokość stawek wskazanych przez powoda jako przewidzianych dla profesjonalnie świadczących usługi. Twierdził, że powód może uzyskać świadczenia z systemu państwowego. Wskazywał, że lista leków przedstawionych przez powoda budzi wątpliwości, w tym co do związku z wypadkiem.

Sąd ustalił, że:

20.10.1998 r. 42 – letni powód został poszkodowany w wypadku samochodowym (wyrok karny k. 65). Sprawca nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, więc odpowiedzialność ponosi pozwany.

Powód doznał urazu kręgosłupa, powodującego niedowład kończyn górnych, porażenie kończyn dolnych (k. 50-53 dokumentacja medyczna).

Gdy doszło do wypadku powód był żołnierzem rezerwy z prawem do renty jako inwalida III grupy , a nadto pracował jako kierowca. Po wypadku został uznany za inwalidę I grupy z prawem do wyższej renty wojskowej (k. 55 orzeczenie).

Od 1.02.2007 r. powód otrzymywał rentę od pozwanego w wysokości 2600 zł (licząc: 1600 zł rehabilitacja, 695 zł opieka osób trzecich, 50 zł leki, 75 zł pampersy, 180 zł podkłady).

Sąd Rejonowy w S. wyrokiem z 8.05.2009 r. w sprawie (...) (k. 14-25) zasądził od pozwanego na rzecz powoda dodatkowo tytułem renty 600 zł miesięcznie, płatną do 10 każdego miesiąca, począwszy od lipca 2008 r. (a od września 2007 r. do czerwca 2008 r. 450 zł).

Powód zwracał się o podwyższenie renty (vide opis co do okresu sprzed wyroku i po nim w piśmie k. 28-32), do którego ostatnio doszło decyzją z 22.11.2019 r. do 2881 zł ( 2571 zł zwrot kosztów opieki – licząc 5 godzin dziennie, czyli 150 miesięcznie z stawką 14,70 zł plus weekendy, 70 zł leki, 240 zł środki higieniczne i opatrunkowe – wyliczenie k. 33-34), a w rezultacie z uwzględnieniem ww. wyroku – wypłacano od 1.10.2019 r. 3200 zł miesięcznie .

bezsporne

Z czasem żona powoda wymagała coraz większej pomocy osób trzecich w opiece nad powodom ze względu na swój wiek (obecnie 66 lat) i stan zdrowia. Trudno było jednak znaleźć osoby do takiej opieki, a zwłaszcza skłonne sformalizować pracę. Współopieki odpłatnie podejmowały się różne osoby w różnych okresach czasu.

Przed wypadkiem powoda – jego żona zajmowała się wychowaniem dzieci i planowała zająć się usługami sprzątania w szkole z wynagrodzenie wstępnie minimalnym. W efekcie nie ma własnych uprawnień rentowo-emerytalnych czy innych dochodów.

Kupuje powodowi leki i środki opatrunkowe jak na k. 344.

dowód: zeznania żony powoda – k. 258

Wobec skargi powoda na pozwanego pozwany w piśmie z 22.11.2019 r. przedstawił swoje stanowisko co do braku podstaw do dalszego podwyższenia świadczenia, akcentując bezskutecznego wzywania do wyjaśnienia i udokumentowania jego sytuacji /uprzednio odpowiedzi takiej udzielał w 2017 r. – k. 62-64).

dowód: pismo k. 26-36

Wcześniej w 2017 r. pozwany weryfikował stan powoda, gdzie powód przedstawił swój stan osoby z porażaniem kończyn, leżącej, wymagającej opieki, w tym stałej współopieki, by przewracać powoda zabopiegając powstawaniu odleżyn, myjąc, ubierając, karmiąc, trudnościach w uzyskaniu opieki z MOPS, trudnościach w pozyskaniu współopiekuna, zwłaszcza w okresie całego dnia.

dowód: pismo – k. 290-292, odpowiedź MOPS z 2014 r.

Powód leczony jest w poradni neurologicznej ze względu na czterokończynowe porażenie spastyczne w następstwie uszkodzenia rdzenia szyjnego, zespół móżdżkowy w przebiegu niewydolności kręgowo-podstawnej.

Powód jest osobą leżącą, całkowicie niedołężną, z zanikiem mięśni, zmianami od odleżyn.

dowód: zaświadczenie z 4.02.2021 r. – k. 37-38, badania z 2019 r. – k. 43,44

W 1998 r. powód przebywał na leczeniu rehabilitacyjnym.

dowód: zaświadczenie – k. 46

Powód później także korzystał z rehabilitacji, ale niesystematycznie, w tym z uwagi także na problem z realizacją.

dowód : zaświadczenie – k. 48, dokumentacja medyczna stanowiąca załącznik do sprawy, zeznania powoda

W 2010 r. od 13 do 14 lipca powód przebywał w szpitalu celem leczenia pasażu przewodu pokarmowego i wypisany został z zaleceniem okresowego stosowania F. do regulacji wypróżnień.

dowód: karta leczenia – k. 42

20-27.03.2018 r. powód po operacji raka pęcherza moczowego, przebywał w szpitalu z odleżyną w okolicach pośladka prawego, przeszczepiano skórę. Zalecono H. C. i E. przez 7 dni oraz (...).

dowód: karta leczenia – k. 56

Pojedyncze pobyty w szpitalu miał miejsce w 2018 -2020 w związku z bólem w klatce piersiowej, odleżynami, zakażeniem układu moczowego, zapaleniem płuc.

dowód: karty leczenia – k. 57-60

10.07.2020 r. powód przebywał w szpitalu na badaniu wobec epizodu krwiomoczu. Wypisano receptę na L. na 10 dni z opcją dalszego leczenia, gdyby wyniki na to wskazywały.

dowód: karta leczenia – k. 43, 61

W 2022 r. w czasie badania stwierdzono u powoda ograniczony ruch wyprostu i zgięcia kończyn dolanych, brak ruchomości stawów skokowych, a w kończynach górnych znaczne zaniki mięśniowe i przykurcz w stawach paliczkowych obu rąk.

dowód : zaświadczenie – k. 144a

Powód ma orzeczenie o niepełnosprawności stopnia znacznego z datą ustalenia 30.08.2019 r. wobec braku możliwości daty faktycznego powstania. Dlatego wymaga zaopatrzenia w odpowiednie środki ułatwiające funkcjonowanie i stałej opieki.

dowód: zaświadczenie -k. 47

Stan powoda wymaga rehabilitacji na stałe, by utrzymać stan zdrowia (codziennie po godzinie bez weekendów). W gestii rehabilitanta jest także wprowadzenie powoda i opiekuna do ćwiczeń bez jego udziału.

dowód: opinia biegłego – k. 147 -154, 240-242

Powód nie ubiegał się o świadczenia z MOPS. Ośrodek ten mógł zapewnić do 3 godzin dziennie w ramach realizowanego w 2023 r. programu.

dowód : pismo – k. 138, 289

Powód uzyskuje rentę wojskową w wysokości 3271,91 zł /netto – k. 341/.

W toku sprawy wobec zarzutów pozwanego powód ponowił wnioski do świadczenie z systemu państwowego, mimo że analizując przesłanki uważał, że nie kwalifikuje się do ich otrzymania.

dowód: dokumenty do pisma powoda z 24.07.2023 r. – k. 318-343

Sąd uwzględnił powództwo,

stwierdzając, że doszło do zmian uzasadniających zastosowanie art. 907 § 2 kc w zakresie składnika dotyczącego kosztów opieki. Sąd nie uznał za zasadne zasądzenie wyższej wysokości za wydatki na leki i środki higieniczne niż wypłacana, jak i na koszty rehabilitacji.

Generalnie stan powoda był znany i bezsporny, a do rozważenia pozostawało, jakie świadczenia powinny dookreślać wysokość renty (której źródło, a więc podstawa prawna dookreślająca jej rozmiar z art. 444 § 2 kc– także nie budziły wątpliwości).

Wpierw należy zwrócić uwagę, że – jak wynika z uzasadnienia poprzedniego wyroku w sprawie spornego świadczenia – objął on tylko koszty leków, a w pozostałym zakresie dochodzona należność wynikała z dobrowolnego określenia jej wysokości przez pozwanego, w tym w związku z wnioskami powoda o podwyższenie. Obecnie powód nie przedłożył dowodów zakupu leków i środków higienicznych, co uniemożliwiło ustalenia tylko na podstawie zeznań, że wydatek w tym zakresie jest wyższy. Sąd rozważał, że pozwany jako profesjonalista powinien mieć rozeznanie w kosztach zaopatrzenia powoda, ale jednocześnie materiał dowodowy był na tyle skąpy, mimo że kwestia dokumentów na potwierdzenie ponoszonych wydatków ciągle powracała w korespondencji stron odnośnie wyższego świadczenia, że ogół informacji z różnych dowodów – dokumentacja medyczna, zeznania, opinia biegłego (abstrahując co do utrzymania zakresu tego dowodu w badanej kwestii) – nie dał możności zbudowania dostatecznie wiarygodnej całości do ustalenia konkretnej kwoty.

Zbliżona sytuacja nastąpiła co do kosztów rehabilitacji. Biegły oparł się na ogólnym założeniu, że jest ono wskazana, by utrzymać powoda w należytym stanie, ale zauważał możność współuczestnictwa opiekuna, Przy tym zakres możliwej rehabilitacji także był ograniczony wobec stanu powoda i tego, co można wykonać w ramach niejako codziennej pielęgnacji. Nadto zwracało uwagę, że mimo, że powód podejmował starania o wdrożenie rehabilitacji, to były problemy z realizacją. Zdecydowanie nie przekonują paragony przedłożone tuż przed wyrokowanie jako stały wydatek. Do zauważenia jest też adekwatność zakresu wydatków poniesionych na ten cel w kontekście art. 361 § 1 kc wobec ogółu okoliczności związanych z rehabilitacją : zakresu potrzeby i możności, w tym na ile ma być wykonywana przez profesjonalnego rehabilitanta, a na ile jego rehabilitacja jest uzupełnieniem codziennych zabiegów pielęgnacyjnych z opcją powiększenia o wskazania rehabilitanta. Stąd na ten moment sąd nie uznał za wykazane zasadności zasądzania większego świadczenia w omawianym zakresie - wobec ilość godzin rehabilitacji do wykorzystania w ramach NFZ.

Natomiast w zakresie kosztów opieki za oczywiste należy uznać, że stan powoda wymaga opieki całodobowej o różnym stopniu intensywności, co uzasadnia określenie jej kosztu jako stałego wynagrodzenia. Powód bowiem całkowicie jest zdany na pomoc innych, a przy tym częściowo przy znacznym zaangażowaniu siły. Wymaga to zatem nie tylko stałej opieki jednej osoby, która powinna być także zastępowana dla własnego wypoczynku i funkcjonowania życiowego, ale częściowo w ciągu dnia potrzebne jest jeszcze dodatkowe wsparcie przy zabiegach wymagających siły. Dlatego sąd uznał, że 2,5 krotność wynagrodzenia minimalnego netto (gdyż żadne inne świadczenia składające się na kwotę brutto nie są obecnie opłacane, jak i nie było podstaw do stwierdzenia wyższego miernika wynagrodzenia – art. 6, 361 § 1 kc), umożliwi organizację opieki w przedstawionym niezbędnym zakresie. Jeżeli sytuacja opieki nad powodem uległaby sformalizowaniu – wówczas do uzupełnienia będą wydatki z tego tytułu.

Powyższe sąd skonstatował wobec potwierdzonej linii orzeczniczej2, że potrzeba korzystania z pomocy osób trzecich podlega uwzględnieniu nie tylko z perspektywy doznań poszkodowanego, ale jako odszkodowanie za świadczenie opieki na ich rzecz. Sąd rozpoznający sprawę uważa, że linie orzecznicze, na jakich bazowały strony niedostatecznie adekwatnie rozpoznały to zagadnienie do spraw jak niniejsza, gdyż szacowanie świadczenia należy dokonać w wariancie pomocy długoterminowej, a nie wpadkowej, godzinowej. Znaną cechę rynku jest, że większozakresowe świadczenie obniża średni koszt jednostkowy, a wniosek ten współgra z założeniami art. 361 kc. Stąd także należy mieć na uwadze, że domownik współkorzysta z miejsca zamieszkania, wspólnego prowadzenia gospodarstwa. I tu wspomnieć należy, że sąd miał problem z pozyskaniem dokładnych informacji, gdy szukał je do innej podobnej sprawy, o czym nadmienił stronom sprawy niniejszej, zobowiązując do zajęcia stanowiska. Miał na uwadze, że oferty zagraniczne nie mają przełożenia na krajowe, choć pojawiają się informacje o krajowych na internecie do pewnego stopnia współgrające do warunków krajowych (nie udało się jednak potwierdzić takich ofert w miejscu siedziby sądu). Nie mając także dokładnych informacji – sąd bazował na świadczeniach wypłacanych z tytułu zatrudnienia jako podstawowych, gdyż linie orzecznicze co do stawek za godzinę w przypadku domowników – wskazują na minimalne wynagrodzenie z pominięciem części odprowadzanej w związku z podatkiem, obowiązkowymi składkami. A jak wspomniano - nie potwierdzono, by inaczej ująć wynagrodzenie dla współopiekunów.

Sąd zdecydował się na zasądzenie kwoty opisowo, co zakłada stałą waloryzację, gdyż zmiany widoczne po analizie wynagrodzeń minimalnych, jak i powszechnie znany wzrost cen, wskazują, że mimo założeń cywilnoprawnych określania szkody jako świadczenia dookreślonego kwotowo, zasadne jest skorzystać z formuły wypracowanej na kanwie świadczeń powtarzających się jak alimenty, które mogą być określone jako procent wynagrodzenia zobowiązanego. W innej sprawie sąd wprawdzie nie podzielił poglądu z orzeczenia wskazanego przez stronę, gdzie sąd w sprawie cywilnej uwzględnił przy zasądzeniu świadczenia wskaźniki inflacji, to w niniejszej z przyczyn podanych i specyfiki rozstrzyganej sprawy, dookreślił świadczenie jako zmienne.

Wobec powyższego sąd orzekł jak w sentencji, rozszerzając opis rozstrzygnięcia, by usunąć wątpliwości co do zakresu stwierdzonego obowiązku świadczenia. O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc (termin wymagalności wobec poprzedniej korespondencji w sprawie podwyższenia świadczenia nie budził wątpliwości).

O kosztach rozstrzygnięto na podstawie art. 100 w zw. z art. 102 i 98 § 1 ¹ kpc w zw. z § 2 pkt. 6 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych z uwzględnieniem art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przy zauważeniu, że powództwo zostało uwzględnione w 20 % i w tym zakresie pozwanego obciążają koszty powoda, jak i nieuiszczona opłata od pozwu. Natomiast wydatki w całości obciążają pozwanego, a powód nie został obciążony kosztami pozwanego. Mimo bowiem trudności w wykonaniu ciężaru dowodowego przez powoda, na uwadze należało mieć trudną sytuację, w jakiej się znajduje i konieczność wdrożenia postępowania sądowego.

1 Np. por. https://www.allecco.pl/(...).html

100 tabletek 59,69 zł, a zalecono 2 dziennie, czyli ok. 36 zł miesięcznie

2 Uchwała SN z 22 lipca 2020 r ., III CZP (...)