Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2024 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Hanna Kaflak-Januszko

Protokolant: st. sekretarz sądowy Małgorzata Bugiel

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2024 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. E.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W.

o odszkodowanie

I. zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda A. E. 135 800,14 zł (sto trzydzieści pięć tysięcy osiemset i 14/100 zł) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do dnia zapłaty od:

- 126 575,04 zł od 31.07.218 r.,

- 5227,50 zł od 13.08.2018 r.,

- 3997,60 zł od 27.08.2018 r.;

II. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 18 208,00 zł (osiemnaście tysięcy dwieście osiem i 00/100 zł) kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty;

IV. nakazuje ściągnąć od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Słupsku 2404,50 zł (dwa tysiące czterysta cztery i 50/100 zł) nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygnatura akt I C 1442/19

UZASADNIENIE

Powód A. E. 31.10.2019 r. pozwał Towarzystwo (...) (...)Spółkę Akcyjną w W., gdyż jego samochód został uszkodzony 28.06.2018 r. w kolizji drogowej, której sprawca był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego - o 135 800,14 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 31.07.2018r. do dnia zapłaty:

- 120 000 zł dopłataty odszkodowania,

- 15 067,50 zł za najem auta zastępczego,

- 732,64 zł różnicy między poniesionymi kosztami holowania, a kwotą wypłaconą przez pozwanego.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, kwestionując zakres uszkodzeń i wysokość szkody, zasadność najmu pojazdu zastępczego.

I. Ustalenia faktyczne

28.06.2018 r. w kolizji drogowej doszło do uszkodzenia samochodu powoda marki J. (...) nr rej. (...). Sprawca posiadał ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów (OC) u pozwanego.

Po zgłoszeniu szkody i przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, gdzie kilkukrotnie rekalkulowano wysokość świadczeń - pozwany wypłacił powodowi 64 954,89 zł odszkodowania i 1442 zł za holowanie, odmówił zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, uważając, że powód mógł korzystać ze swoich innych samochodów.

(bezsporne)

Uszkodzony pojazd był holowany do miejsca zamieszkania na trasie T.-K. z uwzględnieniem dojazdu z B.. Powód z tego tytułu opłacił zgodnie z fakturą - 2174,64 zł (k. 10).

Powód nie mogąc korzystać z uszkodzonego pojazdu, więc wynajął pojazd zastępczy marki M. na 3 kolejne okresy - łącznie od 2.07.2018 r. do 26.08.2018r. dni ze stawką 250 zł netto dziennie. I opłacił zgodnie z fakturami : 5842,50 zł - 21.07.2018 r., 5227,50 zł - 12.08.2018 r., 3997,50 zł - 26.08.2018 r. (łącznie 15 067,50 zł - k. 11-16).

Powód nie mógł korzystać z innych pojazdów, gdyż jeden stał w tym czasie w komisie, a inny był również przeznaczony do sprzedaży, więc nie chciał obniżać jego wartość zwiększonym zużyciem.

Powód sprzedał samochód, którego dotyczy spór bez naprawiania za 52-54 000 zł .

(dowód: zeznania powoda – k. 279-280, umowy najmu z fakturami– k. 10-16, wydruki z ofertami sprzedaży i umowa komisu– k. 168-179 )

Pozwany pismem z 20.09.2018 r. poinformował powoda o świadczeniach przyznanych mu w wyniku likwidacji szkody

(bezsporne – vide pismo k. 96-97 )

Koszt naprawy uszkodzonego pojazdu stanowił 252 837,14 zł .

(opinia biegłego A. R. –k. 575-623, 665-668 )

II. Ocena dowodów

Sporna była wysokość odszkodowania, gdyż pozwany :

- wskazywał, że pojazd przed sprowadzeniem ze (...) uległ tam szkodzie całkowitej i została sprzedany przez ubezpieczyciela za 3400 USD,

- uważał, że powód nie wykazał, że prawidłowo dokonał naprawy pojazdu po jego zakupie, co zauważono w opinii technicznej w toku likwidacji szkody (uznano, że naprawa była powierzchowna) oraz uważał, że powód wskazuje na uszkodzenia, które pozostały ze szkody w (...); dlatego też uważał, że wartość pojazdu był niższa i nie można wykluczyć, że sporna szkoda była tzw. szkodą całkowitą, jak i należy niższą wartość pojazdu uwzględnić w określaniu odszkodowania, które stanowi różnicę między wartością sprzed i po wypadku,

- negował potrzebę najmu pojazdu zastępczego (ale i czas), uważając przy tym, że powód uzasadniał ją naprawą pojazdu uszkodzonego (choć w pozwie powód wspominał tylko o potrzebie korzystania z pojazdu na czas likwidacji szkody, a nie naprawy pojazdu); pozwany negował, że dokumenty dotyczące zadysponowania przez powoda innymi pojazdami faktycznie ich dotyczą,

- podkreślał, że koszt naprawy powinien odpowiadać kosztom rzeczywiście poniesionym, w tym wskazywał na możliwość nabycia części z rabatami w oparciu o ofertę pozwanego,

Poza tym pozwany nie zwrócił pełnych kosztów holowania, kierując się ustaleniem, że na lokalnym rynku 1 km holowania to koszt 3,50 zł brutto w zakresie dojazdu i 5 zł za holowanie, jak i koszty załadunku i rozładunku skorygował do średnich stawek (pismo z 20.09.2018 r. k. 90).

Wobec zakresu sporu sąd rozstrzygając sprawę generalnie oparł się na opinii biegłych, mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz założenia oceny prawnej, jaką kierował się rozstrzygając sprawę. W konsekwencji dla określanie odszkodowania za uszkodzenia pojazdu sąd uznał drugą opinią sporządzoną sprawie, mając na uwadze, że biegły przekonująco ją uzasadnił, odwołując się do faktów znanych z praw nauki wespół z doświadczeniem życiowym, dlaczego teoretyczne założenia pierwszej opinii w tym przypadku nie były adekwatne. Mając na uwadze, że biegły ma wiedzę specjalną, a informację o zakresie wymiany karoserii pozyskał z serwisu, sąd nie widział podstaw do podważenia wiarygodności opinii w tym zakresie, zwłaszcza że pozwany jako profesjonalista nie powołał się na argument ekspercki, by rozważać zasadność podważania opinii w tym zakresie. Poza tym sąd nie miał podstaw, by odmówić tej opinii wiarygodności i wobec tego dalej nie prowadził postępowania dowodowego w jej zakresie, a wnioski pozwanego o kontynuację były spóźnione, jak i nie zawierały merytorycznych argumentów, gdyż pozwany stale pozostawał przy swojej ocenie, mimo że biegły analizując zebrane w sprawie dowody, przedstawił inne wnioski. Sąd nie cytuje opinii, gdyż tylko zapoznanie się z całością jej wywodu umożliwia ocenę prawną, a jednocześnie właśnie w całości - stanowi on odpowiedź na poszczególne zagadnienia zgłaszane przez strony w sprawie.

Co do kosztów holowania, sąd miał na uwadze, że w pierwszej opinii biegły (k. 394 i n.) oszacował te koszty (na 1621,14 zł brutto), powołując na umowność cen rynkowych, co pozwoliło dokonać oceny prawnej roszczenia w tym zakresie, gdyż w tej części opinia nie budziła wątpliwości (w konsekwencji sąd przyjął w całości koszt wynikający z faktury opłaconej przez powoda).

Co do kosztów najmu, to faktury przedłożone przez powoda nie budziły wątpliwości, a sąd uznał za wiarygodne jego zeznania, uzupełnione przedłożonymi dokumentami, że wobec obrotu samochodami, nie mógł korzystać z innego pojazdu, a z samochodu zastępczego korzystał dopóki nie doszło do wyjaśnienia kwestii odszkodowania w postępowaniu likwidacyjnym, co umożliwiło mu dalszą decyzję co do dysponowania uszkodzonym pojazdem.

III. Ocena prawna

Pozwany jako ubezpieczyciel sprawcy szkody jest odpowiedzialny wobec powoda (art. 436 kc w zw. z art. 822 kc i art. 19 ust. 1, 34 ust. 1 cyt. ustawy z 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych … Dz. U. Nr 124, p. 1152 ze zm.).

Odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotu objętego ubezpieczeniem (art. 13 ust. 2, 36 w/w ustawy ubezpieczeniowej oraz art. 361 kc). Kompensacyjna funkcja odpowiedzialności odszkodowawczej wymaga ustalenia odszkodowania w takiej wysokości, aby cały uszczerbek został wyrównany oraz aby poszkodowany nie został wzbogacony; uszczerbek wyraża się w różnicy między stanem w prawnie chronionych dobrach majątkowych, w różnicy między stanem tych dóbr, jaki istniał i jaki następnie mógłby istnieć w ramach normalnej kolei rzeczy, a stanem, jaki powstał na skutek zdarzenia wywołującego zmianę polegającą na uszczupleniu aktywów lub zwiększeniu pasywów (zob. uzasadnienie wyroku z dnia 16 maja 2002 r., (...) ("Izba Cywilna" 2002, nr 12, s. 40) oraz uchwały z dnia 15 listopada 2001 r., (...)).

Rozstrzygając ten spór sąd miał na uwadze dotychczas ustabilizowane orzecznictwo w zakresie szkód w pojazdach, które zaakceptował, gdyż zostało ukształtowane w oparciu o ogólne zasady odszkodowawcze (zwł. art. 361, 363 kc i vide teza akapitu poprzedzającego) z uwzględnieniem przy tym istoty tego rodzaju odpowiedzialności ubezpieczeniowej. I tak :

- w oparciu o uzasadnienie wyroku SN z 1.09.1970 r. (...), OSN 1971, Nr 5, p. 93 można wnioskować, że skoro wobec art. 363 § 1 kc poszkodowany ma prawo wyboru naprawy szkody poprzez naprawę lub zapłatę, wybierając kosztorysowy sposób naprawy nie godzi się (nie musi się godzić) na zminimalizowane odszkodowanie; wniosek ten potwierdza też wyrok SN z 16.05.2002 r. (...), LEX nr 55515 : roszczenie o świadczenie należne od zakładu ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia komunikacyjnego odpowiedzialności cywilnej z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego jest wymagalne niezależnie od tego, czy naprawa została dokonana,

- uchwała (jak i uzasadnienie do niej) z dnia 13 czerwca 2003 r. Sąd Najwyższy (...), OSNC 2004/4/51, Biul.SN (...), Wokanda (...), Prok.i Pr.-wkł. (...), M.Prawn. (...): Odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku,

- wyrok z dnia 20 października 1972 r. Sąd Najwyższy (...), OSNC (...) : W wypadku uszkodzenia rzeczy w stopniu umożliwiającym przywrócenie jej do stanu poprzedniego osoba odpowiedzialna za szkodę obowiązana jest zwrócić poszkodowanemu wszelkie celowe, ekonomicznie uzasadnione wydatki, poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy uszkodzonej, do których to wydatków należy zaliczyć także koszt nowych części i innych materiałów, jeżeli ich użycie było niezbędne do naprawienia uszkodzonej rzeczy,

- wyrok z dnia 19 lutego 2003 r. Sąd Najwyższy (...) LEX nr 83827 : Odpowiedzialność ubezpieczyciela jest szczególną postacią odpowiedzialności cywilnej, a prawo ubezpieczeń majątkowych jest częścią prawa odszkodowawczego. Pojęcie odszkodowania jest w prawie ubezpieczeniowym takie same jak w innych działach prawa odszkodowawczego, służy naprawieniu powstałej szkody,

- wyrok z dnia 16 maja 2002 r. Sąd Najwyższy (...) LEX nr 55515: Roszczenie o świadczenie należne od zakładu ubezpieczeń w ramach ubezpieczenia komunikacyjnego odpowiedzialności cywilnej z tytułu kosztów przywrócenia uszkodzonego pojazdu do stanu pierwotnego jest wymagalne niezależnie od tego, czy naprawa została dokonana. Jeśli zatem naprawa samochodu i rzeczywiste poniesienie kosztów z tego tytułu nie jest warunkiem koniecznym dla dochodzenia odszkodowania, to nie sposób podzielić poglądu, iż koszty naprawy określone przez specjalistyczny warsztat nie mogą być miernikiem dla ustalenia odszkodowania należnego powodowi, gdyż ten nie dokonał naprawy samochodu,

- wyrok z dnia 20 lutego 2002 r. Sąd Najwyższy (...) LEX nr 54365: odszkodowanie za szkodę poniesioną w wyniku uszkodzenia pojazdu mechanicznego, należącego do poszkodowanego nie będącego podatnikiem podatku VAT, ustalone według cen części zamiennych i usług koniecznych do wykonania naprawy pojazdu, obejmuje mieszczący się w tych cenach podatek VAT,

- wyrok SN z 5.11.1980 r. (...) OSN Nr 10 p. 186 , gdzie zauważono, że zmniejszanie odszkodowania o amortyzację części prowadziłoby do tego, iż poszkodowany partycypowałby w naprawie, co nie odpowiadałoby omawianym zasadom odpowiedzialności.

Wobec powyższego zbędne jest odnoszenie się szczegółowo do przytoczonych przez pozwanego poglądów prawnych co do sposobu i zakresu likwidacji szkody w ramach ubezpieczenia OC, który przedstawił inną wykładnię. Nie znajdują one oparcia w przytoczonych zasadach prawa cywilnego, z których wywiedziono przytoczone tezy orzecznicze (czyli pełnej odpowiedzialności za szkodę, by poszkodowany nie ponosił w związku z tym własnych wydatków lub nie pozostawał z innym uszczerbkiem w mieniu, zwłaszcza że wobec skutków rynku dla pojazdu powypadkowego opcja zwiększenia wartości poprzez naprawę pozostaje wątpliwa). Dlatego powód nie musiał okazywać faktur dotyczących naprawy. Z tych też względów sąd nie znalazł podstaw, by zmienić swoją ocenę ze względu na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2024 r. (sygn. akt(...)), zwłaszcza że została ona poddana krytyce, a sąd nie dysponował jej uzasadnieniem, by ustalić okoliczności sprawy, w jakiej została wydana. Sądowi wiadomym jest z urzędu, że powszechna są powództwa na podstawie cesji od poszkodowanych na firmy dochodzące potem odszkodowań przed sądem, co jest sprzeczne z założeniami instytucji jaką jest cywilna odpowiedzialność w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, ale nie powinno to rzutować na możność uzyskania odszkodowania przez bezpośrednio poszkodowanego.

Nie podlegały także uwzględnieniu argumenty, oparte na oczekiwanie naprawy z użyciem części od sprzedawców pozyskanych przez pozwanego, bo narusza to art. 363 § 1 kc. Związanie sposobem naprawienia szkody wierzyciela przez dłużnika jest sprzeczne z tą regulacją. Nadto takie rozwiązanie wskazuje na praktyki monopolistyczne, co jest niedozwolone i nie powinno być zatem honorowane przez sąd.

Odnośnie najmu pojazdu, to w orzecznictwie i doktrynie ustabilizowany jest także pogląd, że co do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przysługuje zwrot wydatków, które są celowe i ekonomicznie uzasadnione (m.in. orz. SN (...)), co jest oczywiste wobec treści przepisów przytoczonej podstawy prawnej. Tak samo należy podjeść także do kosztów holowania. Dlatego sąd dokonał zasądzenia w oparciu o przedstawione faktury. W przypadku kosztów holowania nie odbiegały one znacznie od kosztów szacownych przez biegłego i nawet pewne drobne różnice kilometrowe, który zdarzają się przy obliczeniach według faktycznych wskazań przebiegu pojazdu i z wyliczenia komputerowego, nie podważają obliczenia z faktury. Poza tym – jak sam biegły wskazał, ceny rynkowe są umowne, a dla sądu zrozumiałe było skorzystanie z firmy z pobliża miejsca wypadku, gdyż dawało to możliwość szybszej likwidacji szkody. Tak samo nie budziły wątpliwości obliczenia kosztów z faktur za najem, co do których sąd uznał co do zasady ich dochodzenie wobec związku przyczynowo-skutkowego wobec powyżej przedstawionych ustaleń (konieczność używania pojazdu do czasu decyzji o likwidacji szkody).

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 kc przy uwzględnieniu art. 14 ust. 1 w/w ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (data zgłoszenia szkody przyjęta do określenia terminu wymagalności nie był kwestionowana). Nie stwierdzono przeszkód uniemożliwiających wypłatę odszkodowania w terminie ustawowym, poza częścią kosztów najmu, które powstały później (więc sąd przyjął termin wymagalności, jako dzień, w którym powód ponosił szkodę, opłacając fakturę, co zaważyło na nieznacznym oddaleniu powództwa). To pozwanego jako profesjonalistę obciąża ryzyko przebiegu postępowania likwidacyjnego.

Wobec powyższego powództwo podlegało uwzględnieniu poza nieznaczną częścią w zakresie odsetek.

IV. Koszty procesu

O kosztach postępowania sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (nieznaczne oddalenie nie dotyczyło wartości przedmiotu sporu) na podstawie art. 98 § 1 i § 1 ¹ kpc w zw. z § 2 pkt. 6 rozporządzenia z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych …w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, gdyż zaliczki wpłacone na koszty opinii biegłego były niewystarczające.

Koszty poniesione przez powoda to : 6791 zł opłata od pozwu, 5 400 zł koszty zastępstwa prawnego, 17 zł opłata od pełnomocnictwa, 6000 zł zaliczki na biegłego