Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR del. Joanna Krzyżanowska
Protokolant:	sekretarz sądowy Małgorzata Bugiel

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2018 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa Prokury Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W.

przeciwko A. G. i D. G. (1)

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda Prokury Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W. na rzecz każdego z pozwanych A. G. i D. G. (1) po 10.817 zł (słownie: dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt I C 412/17

UZASADNIENIE

Powód Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we W. wniósł przeciwko A. G. i D. G. (1) pozew w postępowaniu upominawczym o zapłatę kwoty 280.737,95 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty. Na uzasadnienie powód wskazał, że w dniu 29 listopada 2007 r. pozwani zawarli z wierzycielem pierwotnym (...) Bank S. A. umowę kredytu na cele mieszkaniowe, mocą której bank udzielił im kredytu w kwocie 204.250 zł. Zgodnie z treścią umowy zabezpieczenie spłaty zobowiązania stanowi hipoteka zwykła i kaucyjna na nieruchomości położonej w L., dla której urządzone została Księga Wieczysta nr (...). Przedmiotowa nieruchomość została sprzedana w toku prowadzonego z wniosku wierzyciela postępowania egzekucyjnego, a środki uzyskane ze sprzedaży zostały umieszczone w depozycie Ministra Finansów. Strona powodowa będzie uprawniona do ich uzyskania dopiero po uprzednim przedłożeniu tytułu wykonawczego. Strona pozwana zobowiązała się do spłaty zadłużenia na warunkach szczegółowo określonych w ww umowie. Wobec zaprzestania przez stronę pozwaną regulowania zobowiązania wynikającego z umowy wierzyciel pierwotny dokonał wypowiedzenia umowy skutkiem czego po upływie okresu wypowiedzenia zobowiązanie stało się w całości wymagalne. Brak spłaty zobowiązania skutkował wystawieniem przez wierzyciela pierwotnego w dniu 24 lipca 2012 r. bankowego tytułu egzekucyjnego. Sąd Rejonowy w L.postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2013 r. nadał temu tytułowi klauzulę wykonalności. Dysponując tytułem wykonawczym wierzyciel pierwotny złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko stronie pozwanej. Postępowanie to zostało umorzone postanowieniem z dnia 30 grudnia 2016 r. W dniu 10 listopada 2015 r. wierzyciel pierwotny zawarł z powodem umowę przelewu ww wierzytelności, mocą której została ona w całości przeniesiona na stronę powodową wraz ze wszystkimi ustanowionymi zabezpieczeniami. W zakresie oznaczenia wierzyciela pierwotnego powód wyjaśnił, że 4 stycznia 2013 r. doszło do połączenia (...) Banku S. A. z Bankiem (...) S. A. Bank (...) będąc spółką przejmującą stał się podmiotem wszystkich praw i obowiązków spółki przejmowanej. W księdze wieczystej dokonano wpisu zmiany wierzyciela hipotecznego, co skutkowało przeniesieniem wierzytelności hipotecznej wraz z zabezpieczeniem. Powód wskazał, że na dochodzoną pozwem kwotę 280.737,95 zł składają się:

-

177.442,23 zł tytułem należności głównej;

-

103.295,72 zł tytułem skapitalizowanych odsetek.

Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Od wydanego nakazu zapłaty złożyli sprzeciw oboje pozwani.

Pozwana A. G. zaskarżyła nakaz zapłaty w całości i zarzuciła pozwanemu nieudowodnienie istnienia, wysokości oraz wymagalności wierzytelności dochodzonej pozwem, brak udowodnienia roszczenia co do wysokości i co do zasady, brak legitymacji czynnej powoda, nieważność umowy bankowej, brak wykazania wysokości odsetek naliczonych przez wierzyciela pierwotnego, brak przekazania pozwanej środków pieniężnych, zamieszczenie w umowie niedozwolonych klauzul umownych, brak wymagalności, przedawnienie roszczenia. Pozwana podniosła przede wszystkim, że nie jest wystarczające wykazanie przez powoda iż został wpisany do księgi wieczystej jako wierzyciel hipoteczny, lecz powinien wykazać istnienie i wysokość żądanego roszczenia. Jeśli bowiem roszczenie nie istnieje i nie jest wymagalne, to tym samym powód nie ma prawa zaspokoić się z ustanowionej jako zabezpieczenie roszczenia hipoteki. W dalszej części pozwana podniosła, że znaczna część załączników do pozwu to kopie, które nie zostały potwierdzone za zgodność. Zgodnie natomiast z konsekwentnym stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w szeregu orzeczeń niepoświadczona za zgodność kopia dokumentu nie jest dowodem w sprawie. W niniejszej sprawie wymóg ten nie został spełniony, co powinno skutkować oddaleniem powództwa. Kopią jest m.in. złożona przez powoda umowa kredytowa, toteż należy uznać, że roszczenie nie zostało udowodnione ani co do zasady ani co do wysokości. Powódka zarzuciła też, że nie wykazano umocowania do działania w imieniu banku osób podpisanych pod umową, że nie otrzymała regulaminu kredytowania i i jakichkolwiek środków pieniężnych z tytułu umowy. Wobec tych zarzutów powódka uznała, ze stosunek prawny stanowiący podstawę do dochodzenia wierzytelności nie istnieje, nie istnieje więc i sama wierzytelność. Klauzule zmiennego oprocentowania są ponadto zdaniem pozwanej niedozwolone, nie wiążą więc strony pozwanej ex tunc. Pozwany nie przedstawił przy tym regulaminów, harmonogramów i tabel opłat, jakie w okresie kredytowania obowiązywały w banku, toteż wyliczeń należnego kapitału i odsetek nie jest w stanie przeprowadzić nawet biegły sądowy. Wyciągi z ksiąg bankowych stanowią natomiast dokumenty prywatne i razie zaprzeczenia przez pozwanych to powód musi udowodnić, że zawarte w nich dane są prawdziwe. Pozwana zaprzeczyła przy tym, by kiedykolwiek pozostawała w zwłoce względem wierzyciela pierwotnego. Pozwana zakwestionowała także umowę sprzedaży wierzytelności wskazując, iż powód nie udowodnił, że dochodzona pozwem wierzytelność była przedmiotem umowy sprzedaży, a dowodem na skuteczność cesji ani istnienie wierzytelności nie jest też wyciąg z ksiąg funduszu, który ma walor dokumentu prywatnego. Na podstawie przedstawionych przez siebie dowodów powód nie jest w stanie udowodnić ile faktycznie wynosi kwota dochodzonej wierzytelności oraz na jakiej podstawie powód ją wyliczył, w związku z czym dochodzona pozwem kwota jest niesprawdzalna. Powód nie przedstawił również żadnego dowodu na przekazanie pozwanej jakichkolwiek środków pieniężnych przez wierzyciela pierwotnego, a na powodzie spoczywa ciężar dowodu w tej kwestii. Na wypadek jednak gdyby sąd uznał roszczenie powoda za udowodnione co do zasady i co do wysokości, pozwana podniosła zarzut przedawnienia wskazując, że roszczenie stało się wymagalne w 2012 r., podczas gdy pozew wniesiono w roku 2017. Ani wystawienie bankowego tytułu egzekucyjnego ani umorzenie postępowania egzekucyjnego nie przerwały przy tym, zdaniem pozwanej, biegu przedawnienia. M.in. pozwana wskazała, że przerwanie biegu przedawnienia przez wierzyciela pierwotnego nie odnosi się do sytuacji prawnej cesjonariusza, a powód nie ma uprawnień żeby korzystać z wystawionego przez wierzyciela pierwotnego (...).

Te same zarzuty w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniósł pozwany.

W odpowiedzi na sprzeciwy powód, przyznając zaistnienie przedawnienia zmodyfikował pozew żądając zapłaty kwoty 143.000 zł z ograniczeniem do kwoty zgromadzonej na rachunku depozytowym Ministra Finansów w związku z przeprowadzoną egzekucją z nieruchomości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 10 listopada 2015 r. Bank (...) S. A. zawarł z Prokurą Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym umowę sprzedaży wierzytelności. W załączniku nr 2 do umowy zawierającym wykaz wierzytelności wchodzących w skład (...) jako dłużnika wymieniono A. G. i jej zadłużenie z tytułu kredytu na cele mieszkaniowe E. zaciągniętego w (...) Banku S. A. dnia 29 listopada 2007 r. z którego zadłużenie określono na kwotę 252.851,47 zł.

(dowód: umowa z dnia 10 listopada 2015 r. - k. 40-51, załącznik nr 2 o umowy zawierającym wykaz wierzytelności wchodzących w skład (...) (wyciąg) – k. 63-64)

W dniu 19 listopada 2015 r. Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty przelał na rachunek Banku (...). S. A. kwotę 12.000.000 zł tytułem ceny kupna w związku z umową sprzedaży wierzytelności z dnia 10 listopada 2015 r. zapłatę ceny potwierdził Bank w oświadczeniu z dnia 1 grudnia 2015 r.

(dowód: potwierdzenie przelewu – k. 65 , oświadczenie (...) S. A. - k. 62)

W księdze wieczystej (...) urządzonej dla nieruchomości w postaci lokalu mieszkalnego położonego w L. przy ulicy (...), którego właścicielami do dnia 2 lutego 2017 r. byli A. i D. G. (2), jako wierzyciela hipotecznego z tytułu umowy kredytu na cele mieszkaniowe z dnia 29 listopada 2007 r. wpisano Prokurę Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty. Podstawą wpisu był wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu z dnia 27 maja 2016 r. Od dnia 8 lutego 2017 r. jako właścicielka nieruchomości do księgi wieczystej wpisana była S. G., a od 4 września 2017 r. – G. D..

(dowód: treść KW nr (...))

W dniu 4 stycznia 2013 r. doszło do połączenia (...) Bank S. A. z Bankiem (...) S. A. Bank (...) będąc bankiem przejmującym stał się podmiotem wszystkich praw i obowiązków spółki przejmowanej.

(bezsporne)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie jest zasadne.

Powód ostatecznie wywodził swoje roszczenie z wpisu hipoteki w księdze wieczystej nieruchomości, której właścicielami byli wcześniej pozwani. Jak jednak wskazał sam powód – wpis hipoteki w dziale IV księgi wieczystej na rzecz powoda nie jest wystarczającą podstawą do uznania, że wierzycielowi hipotecznemu przysługuje zabezpieczona hipoteką wierzytelność. Gdyby bowiem istniało takie domniemanie zbędne byłoby prowadzenie niniejszego postępowania w celu uzyskania tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikom dla uzyskania dostępu do podziału sumy uzyskanej z egzekucji, a złożonej na rachunku depozytowym Ministra Finansów. Domniemanie zawarte w art. 71 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece dotyczyło bowiem tylko hipoteki umownej (nie kaucyjnej) zostało uchylone 20 lutego 2011 r.

W aktualnym stanie prawnym powód winien więc udowodnić wszystkie fakty, na których opiera się jego żądanie.

Zgodnie z art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Skoro więc powód żąda zapłaty z tytułu wierzytelności z umowy kredytu zawartej przez pozwanych z (...) Bankiem S. A., którą to wierzytelność nabył z kolei umową z dnia 10 listopada 2015 r., powinien w toku postępowania zaoferować dowody zarówno na zawarcie i wykonanie umowy kredytu jak i skuteczną cesję.

Obowiązkom dowodowym powód jednak nie podołał. Wobec brzmienia art. 129 kpc strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest na żądanie przeciwnika złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Nie ulega wątpliwości, że pozwani zakwestionowali załączoną przez powoda do pozwu kserokopię umowy kredytu. Bezspornie także powód nie złożył oryginału tego dokumentu ani pełnomocnik powoda nie poświadczył złożonej kserokopii za zgodność. Złożonej kserokopii sąd nie może więc traktować jako dokumentu mającego moc dowodową.

Powód nie wykazał więc, że pozwani zawarli jakąkolwiek umowę kredytu i jakie były jej warunki. nie sposób więc przyjąć, że posiadali zadłużenie w (...) banku S. A. i jaka była jego wysokość.

Podobnie należy ocenić załączoną do pozwu kserokopię Bankowego Tytułu Egzekucyjnego, której także nie potwierdzono za zgodność z oryginałem.

Poświadczona za zgodność została natomiast umowa sprzedaży wierzytelności i załączone do niej dokumenty. Sama umowa cesji nie dowodzi jednak, że przenoszona wierzytelność istnieje. Dowolne dwie osoby mogłyby bowiem wówczas „stworzyć” zadłużenie nieuczestniczącej w transakcji osoby trzeciej.

Dodatkowo podkreślić trzeba, że z umowy cesji a zwłaszcza z załączonego wyciągu z listy wierzytelności w ogóle nie wynika nabycie wierzytelności przeciwko D. G. (1), a jedynie przeciwko A. G..

Okoliczność ta nie tylko świadczy o braku jakichkolwiek podstaw dochodzenia należności przeciwko pozwanemu, ale także budzi poważne wątpliwości co do wiarygodności dokumentu, którym posłużył się powód składając wniosek o wpis zmiany wierzyciela w księdze wieczystej.

W każdym jednak przypadku istniejący wpis w dziale IV ww księgi wieczystej nie mógłby mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Powód bowiem dochodzi swoich roszczeń od pozwanych jako dłużników rzeczowych (właścicieli nieruchomości) podczas gdy z księgi wieczystej nieruchomości wynika, że właścicielem obciążonej hipoteką nieruchomości od dnia 2 lutego 2017 r. była S. G., a obecnie (od 04.09.2017 r.) G. D.. Bezskuteczność rozporządzenia nieruchomością po jej zajęciu przewidziana w art. 930 § 1 kpc dotyczy bowiem jedynie postępowania egzekucyjnego, a nie innych postępowań.

Konkludując – Pozwani w dacie wytoczenia powództwa nie byli właścicielami nieruchomości, a przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało że pozwani byli dłużnikami Banku (...) S. A. , który sprzedał wierzytelność powodowi. Zgodnie więc z zasadą nemo plus iuris in allium transferre potest quam ipso habet, przeniesienie wierzytelności, której istnienie nie zostało udowodnione, nie może być uznane za skuteczne.

Ponadto powód nie wykazał jakichkolwiek praw do wierzytelności względem D. G. (1), toteż w tej części brak jest nawet podstaw do jakichkolwiek rozważań.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 6 kc a contrario należało orzec jak w pkt 1 wyroku.

O kosztach orzeczono mając na względzie zasadę odpowiedzialności za wynik procesu zawartą w art. 98 kpc. na zasądzone koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika każdego z pozwanych – 10.800 zł oraz koszt opłat skarbowych od pełnomocnictw.