Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Dorota Curzydło
Protokolant:	st. sekr. sądowy Beata Cichosz

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2013 r. w Słupsku na rozprawie

sprawy z powództwa Agencji Nieruchomości Rolnych z siedzibą w W.

przeciwko (...) Spółdzielni (...) w C.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej (...) Spółdzielni (...) w C. na rzecz powoda Agencji Nieruchomości Rolnych z siedzibą w W. kwotę 195.658,59 ( sto dziewięćdziesiąt pięć tysięcy sześćset pięćdziesiąt osiem 59/100 ) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 3 października 2012 r.;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 13.383 ( trzynaście tysięcy trzysta osiemdziesiąt trzy ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 375/12

UZASADNIENIE

Powódka Agencja Nieruchomości Rolnych w W. domagała się wydania w postępowaniu nakazowym nakazu zapłaty nakazującemu pozwanej (...) Spółdzielni (...) w C. by zapłaciła na rzecz powódki kwotę 195.658,59 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu oraz kosztami postępowania. W uzasadnieniu wskazała, że jego poprzedniczka prawna Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa wypowiedziała swoje członkostwo w (...) Spółdzielni (...) w C. w styczniu 2000 r., wnosząc jednocześnie o zwrot należnych udziałów wraz z waloryzacją. Wskazała, że pozwana nie kwestionowała wysokości należnych powodowi udziałów, corocznie potwierdzała saldo należnych udziałów.

Zarządzeniem z dnia 8 października 2012 r. stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i skierowano sprawę do rozpoznania w trybie postępowania upominawczego (k. 58)

Nakazem zapłaty z dnia 29 października 2012 r. wydanym sygn. akt I Nc 55/12 Sąd Okręgowy w Słupsku orzekł zgodnie z żądaniem powódki (k. 65)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana (...) Spółdzielnia (...) w C. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. W pierwszej kolejności zarzuciła, że powództwo jest przedwczesne bowiem zgodnie z uchwałą nr 82012 Zebrania przedstawicieli pozwanej Spółdzielni wypłata udziałów przeniesionych z funduszu zasobowego została zawieszona do dnia 31 grudnia 2022 r. Na wypadek nie uwzględnienia takiego stanowiska podniosła zarzut przedawnienia

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa w W., której następcą prawnym jest Agencja Nieruchomości Rolnych w W. była członkiem (...) Spółdzielni (...) w C..

Okoliczność bezsporna

W dniu 27 listopada 1991 r. Nadzwyczajne Zebranie Przedstawicieli (...) Spółdzielni (...) w C. podjęło w oparciu o ustawę z dnia 30 sierpnia 1991 r. o waloryzacji udziałów członkowskich w Spółdzielniach uchwałę nr (...) o waloryzacji udziałów członkowskich obejmujących lata 1977 – 1991

Dowód: uchwała nr (...) k. 82 – 83

Uchwała z dnia 14 czerwca 1995 r. Zebranie Przedstawicieli pozwanej Spółdzielni dokonało zmian w statucie.

Zgodnie § 14 ww. statutu kwoty udziałów członów przeniesione z funduszu zasobowego (waloryzacja) nie mogą być wypłacone przed upływem 10 lat od daty podjęcia przez Walne Zgromadzenie uchwały o waloryzacji na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o waloryzacji udziałów członkowskich w spółdzielniach

§ 14 ust. 2 pkt 1 statutu stanowi, że po upływie 10 lat kwoty udziałów mogą być wypłacone osobom nie będącym członkami spółdzielni w 5 rocznych ratach .

Zgodnie z § 14 ust. 3 wypłata kwot udziałów pochodzących z waloryzacji następować będzie w ciągu 3 miesięcy od zatwierdzenia sprawozdania finansowego Spółdzielni za dany rok.

W dalszej części § 14 statut stanowi, że w przypadkach uzasadnionych trudną sytuacją finansową Spółdzielni , walne Zgromadzenie może zawiesić na ściśle określony czas wypłatę udziałów przeniesionych z funduszu zasobowego.

Dowód: statut a k. 85 – 87

Pismem z dnia 13 stycznia 2000 r. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa zwróciła się do (...) Spółdzielni (...) w C. o zwrot udziałów wraz z należną waloryzacją.

Dowód: pismo Agencja na k. 12

Pismem z dna 11 lutego 2000 r. pozwana poinformowała Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa , że pismo z dnia 13 stycznia 2000 uważa wypowiedzenie członkostwa wskazując, że wypłat udziału członkowskiego nastąpi w trybie i terminie określonym w Statucie Spółdzielni , zgodnie z którym (§14) nie mogą być wypłacone przed upływem 10 lat od daty podjęcia przez Zebranie Przedstawicieli uchwały o waloryzacji a po upływie tego okresu mogą być wypłacane w odniesieniu do osób nie będących członkami spółdzielni w 5 ratach rocznych.

Dowód: pismo pozwanej na k. 11

W dniu 24 czerwca 2003 r. Zebranie Przedstawicieli (...) Spółdzielni (...) w C. podjęło uchwałę nr (...) o zawieszeniu wypłaty udziałów przeniesionych z funduszu zasobowego na okres 5 lat, z uwagi na trudną sytuacje finansową Spółdzielni.

Dowód: uchwała nr (...) na k. 81

W dniu 8 maja 2007 r. Zebranie Przedstawicieli (...) Spółdzielni (...) w C. podjęło uchwałę nr (...) o zawieszeniu wypłaty udziałów przeniesionych z funduszu zasobowego do dnia 31 grudnia 2012 r., z uwagi na trudną sytuacje finansową Spółdzielni.

Dowód: uchwała nr (...) na k. 80

Pismem z dnia 18 sierpnia 2010 r. r. Agencja Nieruchomości Rolnych zwróciła się do (...) Spółdzielni (...) w C. o zwrot udziałów wraz z należna waloryzacją w kwocie 195.658,59 zł .

Dowód: pismo Agencja na k. 16

Pismem z dnia 30 września 2010 r. r. pozwana poinformowała Agencję o podjęciu przez Zebranie Przedstawicieli uchwały o zawieszeniu waloryzacji do 31 grudnia 2012 r. i odmówiła wypłaty waloryzacji.

Dowód: pismo pozwanej na k. 10

Pismem z dnia 19 kwietna 2012 r. Agencja Nieruchomości Rolnych zwróciła się do (...) Spółdzielni (...) w C. o zwrot udziałów wraz z należna waloryzacją w kwocie 195.658,59 zł .

Dowód: pismo Agencja na k. 13-14

W dniu 4 czerwca 2012 r. Zebranie Przedstawicieli (...) Spółdzielni (...) w C. podjęło uchwałę nr (...) o zawieszeniu wypłaty udziałów przeniesionych z funduszu zasobowego do dnia 31 grudnia 2022 r., z uwagi na trudną sytuacje finansową Spółdzielni.

Dowód: uchwała nr (...) na k. 79

Pismem z dnia 15 maja 2012 r. pozwana poinformowała Agencję , że uchwałą z 8 maja 2007 r. wypłata waloryzacji została zawieszona do dnia 31 grudnia 2012 r.

Dowód: pismo pozwanej na k. 9

Pismem z dnia 17 sierpnia 2012 r. pozwana poinformowała Agencję o podjęciu przez Zebranie Przedstawicieli uchwały o zawieszeniu waloryzacji do 31 grudnia 2022 r. i odmówiła wypłaty waloryzacji.

Dowód: pismo pozwanej na k. 8

Na wniosek powoda pozwana co roku poczynając od 2003 r. działając na podstawie ustawy o rachunkowości potwierdzała w, że w jej księgach figuruje saldo dotyczące waloryzacji na rzecz powoda udziałów w wysokości 195.658,59 zł .

Potwierdzenia sald za kolejne lata obrachunkowe podpisali:

z dnia 23 stycznia 2012 r. dotyczące stanu na dzień 31 grudnia 2011 r. Kierownik działu skupu (...),

z dnia 25 stycznia 2011 r. dotyczące stanu na dzień 31 grudnia 2010 r. Kierownik działu skupu (...)

z 19 stycznia 2010r. dotyczące stanu na dzień 31 grudnia 2009 r. Kierownik działu skupu (...)

z dnia 22 stycznia 2009 r. dotyczące stanu na dzień 31 grudnia 2008 pełnomocnicy Zarządu P. G. i S. W. ,

z dnia 18 stycznia 2008 r. dotyczące stanu na dzień 31 grudnia za 2007 r. pełnomocnik zarządu L. M. ,

z dnia 26 stycznia 2007 r. dotyczące stanu na dzień 31 grudnia za 2006 r. Główny Księgowy P. G.

z dnia 9 stycznia 2006 r. dotyczące stanu na dzień 31 grudnia za 2005 Prezes Zarządu E. R.

z dnia 7 stycznia 2005r. dotyczące stanu na dzień 31 grudnia za 2004 członek zarządu S. W. i Główna Księgowa M. R.

z dnia 12 stycznia 2004 r. dotyczące stanu na dzień 31 grudnia za 2003 r. Prezes Zarządu T. M.

z dnia 16 stycznia 2003 r. dotyczące stanu na dzień 31 grudnia za 2002 r. Główna Księgowa M. R.

Dowód: potwierdzenia sald na k. 18 – 39

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów prywatnych, dokumentów których autentyczności żadna ze stron nie kwestionowała.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie

W pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymagał podniesiony przez pozwaną zarzut przedwczesności powództwa. Pozwana podnosząc ten zarzut wskazała, że żądanie powódki jest przedwczesne bowiem Zebranie Przedstawicieli podjęło uchwałę o zawieszeniu wypłat do dnia 31 grudnia 2022r.

Dokonując ustalenia czy i kiedy roszczenie powódki stało się wymagalne koniecznym było rozstrzygnięcie czy uchwały Zebrania Przedstawicieli pozwanej Spółdzielni , które zapadały po ustaniu członkostwa powódki , odnoszą skutek wobec powódki. W ocenie Sądu uchwały organów Spółdzielni, które zapadły już po ustaniu członkostwa , nie wiążą byłych członków . Przyjęcie poglądu przeciwnego prowadziłoby do przyznania spółdzielni uprawnienia do jednostronnego kształtowania stosunku prawnego z osobą nie będącą jej członkiem, co stoi w sprzeczności z konstytucyjną zasadą Państwa prawnego. Powódka bowiem , jako były członek spółdzielni , nie posiadała możliwości wzruszenia uchwał odraczających termin wypłaty udziałów, co więcej nie miała nawet możliwości zapoznania się z ich treścią . Wobec powyższego powódce udziały powinny zostać wypłacone według zasad wynikających ze statutu (w brzmieniu nadanym mu uchwała z dnia Uchwałą z dnia 14 czerwca 1995 r).

Zgodnie z § 14 statutu wypłata powinna nastąpić po upływie 10 lat od daty podjęcia uchwały o waloryzacji w 5 rocznych ratach, z tym że wypłacana powinna być z w ciągu 3 miesięcy od zatwierdzenia sprawozdania finansowego Spółdzielni za dany rok. Skoro termin zatwierdzenia sprawozdania za dany rok finansowy upływał 30 czerwca roku następnego to zgodnie ze statutem udziały powódce powinny zostać wypłacone: I rata do dnia 30 września 2002 r., II rata do dnia 30 września 2003r., III rata do dnia 30 września 2004 r., IV rata do dnia 30 września 2005 r. i V rata do dnia 30 września 2006 r. Powództwo nie jest zatem przedwczesne.

Częściowo zasadny okazał się natomiast zarzut przedawnienia. Zgodnie z art. 29 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.) roszczenie o wypłatę udziałów przedawnia się z upływem lat trzech. Bieg przedawnienia przerywa się, a po każdym przerwaniu biegnie na nowo, przez każda czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia a także przez uznanie roszczenia

W ocenie Sądu z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że pozwana wielokrotnie uznała dług wobec powódki. Czyniła to w dokumentach potwierdzenia salda . W świetle poglądów Sądu Najwyższego (por. wyrok z dnia 23 sierpnia 2001 r., sygn. akt II CKN 103/99 Lex 52371 , uchwała z dnia 26 kwietnia 1995 r., sygn. akt III CZP 39/95 , OSNC z 1995., z. 9, poz. 120) dokonane na podstawie art. 26 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r., Nr 152, poz. 1223 ze zm.) potwierdzenie salda podpisane przez osoby uprawnione do reprezentowania dłużnika stanowi uznanie długu. Z treści potwierdzenia sald wynika, że jedynie potwierdzenia sald dotyczące stanu na dzień 31 stycznia 2003 r., 31 stycznia 2004 r., 31 stycznia 2005 r., 31 stycznia 2007 r. i 31 stycznia 2008 r. były podpisane przez osoby uprawnione do reprezentowania pozwanej, którą zgodnie z zapisami w KRS może reprezentować Prezes samodzielnie albo dwaj pełnomocnicy .

Bieg terminu przedawnienia przerywały zatem potwierdzenia sald: z dnia 12 stycznia 2004 r., z dnia 7 stycznia 2005r. , z dnia 9 stycznia 2006 r. , z dnia 22 stycznia 2009 r.

Wymagalność pierwszej raty przypadała na dzień 30 września 2002 r. Pierwsze uznanie nastąpiło 12 stycznia 2004 r. i termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo. Przed jego upływem pismem z dnia 7 stycznia 2005 r. pozwana ponownie uznała dług a termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo. Przed upływem biegu przedawnienia pozwana uznała dług pismem z dnia 9 stycznia 2006 r. . Bieg terminu przedawnienia upłynął zatem w dniu 9 stycznia 2009 r. Kolejne uznanie długu nastąpiło pismem z dnia 22 stycznia 2009 r. a więc już po upływie terminu przedawnienia i nie wywiera ono skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia.

Wymagalność drugiej raty przypadała na dzień 30 września 2003 r. Pierwsze uznanie nastąpiło 12 stycznia 2004 r. i termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo. Przed jego upływem pismem z dnia 7 stycznia 2005 r. pozwana ponownie uznała dług a termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo. Przed upływem biegu przedawnienia pozwana uznała dług pismem z dnia 9 stycznia 2006 r. . Bieg terminu przedawnienia upłynął zatem w dniu 9 stycznia 2009 r. Kolejne uznanie długu nastąpiło pismem z dnia 22 stycznia 2009 r. a więc już po upływie terminu przedawnienia i nie wywiera ono skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia.

Wymagalność trzeciej raty przypadała na dzień 30 września 2004 r. Pierwsze uznanie nastąpiło pismem z dnia 7 stycznia 2005 r. i termin przedawnienia rozpoczął bieg na nowo. Przed upływem biegu przedawnienia pozwana uznała dług pismem z dnia 9 stycznia 2006 r. . Bieg terminu przedawnienia upłynął zatem w dniu 9 stycznia 2009 r. Kolejne uznanie długu nastąpiło pismem z dnia 22 stycznia 2009 r. a więc już po upływie terminu przedawnienia i nie wywiera ono skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia.

Wymagalność czwartej raty przypadała na dzień 30 września 2005 r. Przed upływem biegu przedawnienia pozwana uznała dług pismem z dnia 9 stycznia 2006 r . Bieg terminu przedawnienia upłynął zatem w dniu 9 stycznia 2009 r. Kolejne uznanie długu nastąpiło pismem z dnia 22 stycznia 2009 r. a więc już po upływie terminu przedawnienia i nie wywiera ono skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia.

Wymagalność piątej raty przypadała na dzień 30 września 2006 r. Uznanie długu nastąpiło pismem z dnia 22 stycznia 2009 r. i termin przedawnienia rozpoczął swój bieg na nowo . Przed jego upływem pozwana uznała dług pismem z dnia 30 września 2010 r. Pismo to zostało podpisane przez Prezesa Spółdzielni, który jest uprawniony do samodzielnego reprezentowania pozwanej i stanowiło odpowiedź na wezwanie do wypłaty udziałów w określonej wysokości .Wprawdzie pozwana w piśmie odmówiła zapłaty ale tylko dlatego , że w jej ocenie nie nastąpił termin do wypłaty , nie kwestionowała ani zasady , ani wysokości długu. Biorąc do tego pod uwagę, że co roku pozwana potwierdzała wysokość sald a wypłaty odmówiła tylko dlatego, że w jej ocenie dług nie był wymagalny należało uznać, że pozwana w piśmie z dnia 30 września 2010 r. uznała dług, co przerwało bieg przedawnienia ale tylko w zakresie piątej raty, pozostałe raty bowiem były już przedawnione.

Powódka nadała pozew w (...) B. w dniu 3 października 2012 r. a więc po upływie terminu przedawnienia w odniesieniu do pierwszych czterech rat i przed jego upływem w odniesieniu do raty piątej. .

Mimo częściowej zasadności zarzutu przedawnienia w ocenie Sądu podniesienie zarzutu przedawnienia w okolicznościach rozpoznawanej sprawy uznać należało za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego z uwagi na postawę pozwanej. . Pozwana nigdy nie kwestionowała istnienia swojego zadłużenia wobec powódki, uznawała jej dług a odmawiając spełnienia powoływała się na swoje uchwały, w których z uwagi na złą sytuację finansową terminy wypłaty były odraczane. Jednocześnie wskazywała , że zawieszenie (odroczenie wypłaty) nastąpi do roku 2008 a następnie do roku 2012 . Nadto co roku pozwana potwierdzała salda wykazując wysokość długu wobec powódki. W sytuacji, gdy powódka bardziej stanowczo zaczęła domagać się wypłaty podjęta została kolejna uchwała odraczająca termin wypłaty do dnia 31 grudnia 2022 r. W ocenie Sądu w sytuacji, gdy pozwana nie kwestionowała swojego zadłużenia, co roku potwierdzała jego istnienie i wysokość i wskazywała, że przyczyną odmowy zwrotu jest jej zła sytuacja finansowa wskazując jednocześnie daty w jakich przewiduje możliwość wypłacenia udziałów powódka mogła pozostawać w przekonaniu, że pozwana dobrowolnie dług zapłaci i zaniechać podjęcia bardziej stanowczych kroków w celu dochodzenia przysługujących jej roszczeń , które podjęła wobec odmowy wypłaty udziałów i odroczenia ich wypłaty o dalsze 10 lat.

Wobec powyższego na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o waloryzacji udziałów członkowskich w spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z Nr 83, poz. 373 ze zm.) oraz art. 5 k.c. orzeczono jak w punkcie pierwszym wyroku.

Pozwana przegrała sprawę w całości i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda poniesione przez powoda koszty procesu tj. opłatę w wysokości 9.783 zł i oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości określonej w § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.).

Na oryginale właściwy podpis.