Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Małgorzata Banaś
Protokolant:	sekr. sądowy Anna Karwacka

po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2015 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa K. M. (1)

przeciwko (...) Spółce z o. o. Spółce (...) w P.

o zadośćuczynienie i rentę

1.  oddala powództwo;

2.  nie obciąża powoda kosztami procesu.

Na oryginale właściwy podpis

Sygn. akt I C 356/12

UZASADNIENIE

Powód K. M. (1) w pozwie wniesionym do Sądu Okręgowego domagał się zasądzenie od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo - akcyjnej z siedzibą w P. ( poprzednio (...) spółka z o.o.) na swoją rzecz kwoty 500.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za cierpienia fizyczne i krzywdę jakich doznał w związku z wypadkiem przy pracy jakiemu uległ w dniu 26 października 2012r. oraz kwotę 1.500 zł tytułem renty bowiem w wyniku doznanych obrażeń stał się on osobą niezdolną do dalszej aktywności zawodowej.

Pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo - akcyjna z siedzibą w P. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu przyznał, że w dniu 26 października 2012r. podczas pracy wykonywanej przez powoda w zakładzie produkcyjnym pozwanego znajdującym się na terenie Zakładu Karnego w C. uległ on wypadkowi w wyniku którego doznał urazu prawego przedramienia, jednakże wynik postępowania wyjaśniającego okoliczności zdarzenia uzasadnia wniosek, iż do wypadku w którym powód doznał uszczerbku na zdrowiu przyczynił się wyłącznie on sam, poprzez nie zachowanie podstawowych zasad BHP przy obsłudze maszyny w ruchu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód K. M. (1) od dnia 12 kwietnia 2009r. odbywa karę pozbawienia wolności przy czym w Zakładzie Karnym w C. został osadzony w dniu 19 lipca 2012r. Termin zakończenia kary ustalono na wrzesień 2016r.

bezsporne

W dniu 30 sierpnia 2011r. doszło do zawarcia pomiędzy Zakładem Karnym w C. a spółką z ograniczona odpowiedzialnością (...) w P. porozumienia dotyczącego warunków zatrudnienia skazanych na podstawie umowy o dzieło. Miejscem świadczenia pracy był zakład produkcji mebli znajdujący się na terenie wydzierżawionym od zakładu karnego. K. M. (1) podobnie jak inni osadzeni w Zakładzie Karnym w C. wykonywał pracę w zakładzie produkcyjnym pozwanego na zasadach i warunkach wynikających z zawartego porozumienia w oparciu o zawartą umowę o dzieło, pierwszą na okres od 8 do 20 października 2012r. i kolejną od 22 października 2012r. do 15 stycznia 2013r.

Uchwałą Zgromadzenia Wspólników (...) spółka z o.o. z dnia 24 września 2012r. doszło do przekształcenia pozwanego w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę (...).

dowód; Porozumienie z dnia 30.08.2011r. wraz z aneksami k. 87-92, umowa o dzieło k. 63-68.

Przed przystąpieniem do świadczenia pracy powód uzyskał orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku stolarza-tapicera, oraz odbył instruktaż ogólny i stanowiskowy z zakresu BHP, w wymiarze odpowiednio 2 i 4 godzin, które przeprowadził L. R. i M. S.. Fakt odbycia szkolenia powód potwierdził własnoręcznym podpisem.

dowód; zaświadczenie lekarskie k.77, karta szkolenia k.78-79, zeznania św. P. J. k. 212-2133, św. M. S. k. 211-212, św. Z. D. k. 312-313, dokumentacja pokontrolna w sprawie K. M. PIP Okręgowy Inspektorat w G. Oddział w S. k.254.

Prace związane z obsługą obrabiarki nie były pracami szczególnie niebezpiecznymi o których mowa w rozdziale 6 § 80 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Nie miały zatem zastosowania wymogi dotyczące wykonywania takich prac tj. min. wymóg zapewnienia bezpośredniego nadzoru nad tymi pracami.

dowód; opinia biegłego z zakresu BHP k. 354-360.

W dniu 26 października 2012r. powód wykonywał tak jak przez dwa tygodnie wcześniej pracę przy obsłudze obrabiarki do łączenia listew w m. wczepy. W chwili stwierdzenia nieprawidłowej pracy prasy do klejenia elementów drewnianych, powód bez wcześniejszego awaryjnego zatrzymania pracy maszyny prawą ręka usiłował poprawić położenie listew, co wskutek zbyt mocnego nachylenia się doprowadziło do naciśnięcia linki wyłączającej co w konsekwencji spowodowało awaryjne zatrzymanie prasy, opuszczenia do pozycji wyjściowej i przyciśnięcia prawego przedramienia przez element dociskowy prasy.

Bezpośrednio po zdarzeniu powód został przewieziony do Szpitala (...) w C. gdzie udzielono mu pomocy medycznej w Szpitalnym(...). U powoda stwierdzono uraz przedramienia z cechami częściowego porażenia nerwu promieniowego i po zaopatrzeniu w temblak zalecono dalsze leczenie w (...)ZOZ Zakładu Karnego w C..

dowód; zeznania św. M. S. k.211-212, zeznania powoda K. M. k.194 i 270, dokumentacja medyczna k. 146-147.

Postępowanie wyjaśniające prowadzone przez pracodawcę na okoliczność zdarzenia w dniu 26 października 2012r. wykazało, iż doszło do niego na skutek nieprzestrzegania przepisów BHP przez poszkodowanego polegających na wykonywaniu czynności zabronionych w trakcie pracy urządzenia. Podstawą podjęcia takiej decyzji było ustalenie w głównej mierze oparte na treści wyjaśnień samego powoda, z których wynikało, że bezpośrednią przyczyną zaistniałego wypadku było nieprawidłowe i niezgodne z zasadami bezpieczeństwa przy obsłudze maszyn zachowanie samego K. M. (1).

dowód; raport powypadkowy k. 103-107.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W tak ustalonym stanie faktycznym jak powyżej powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód K. M. (1) domagał się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 500.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę, jakiej doznał w wyniku wypadku jakiemu uległ w dniu 26 października 2012 roku. w trakcie wykonywania pracy w zakładzie produkcyjnym pozwanego, która realizował w oparciu o umowę cywilnoprawną jaką jest umowa o dzieło.

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka z art. 435 k.c. oparta jest na założeniu, że samo funkcjonowanie zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody stwarza niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody niezależnie od działania lub zaniechania podmiotu prowadzącego taki zakład, szczególnie w związku z dynamicznym rozwojem nowych technologii wykorzystywanych w jego działalności, czy wytwarzaniem lub posługiwaniem się środkami wybuchowymi. Przywołany powyżej przepis stanowiący podstawę odpowiedzialności pozwanego w niniejszej sprawie przewiduje, że prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba, że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej za którą nie ponosi odpowiedzialności. Odpowiedzialność ta nie ma zatem charakteru absolutnego bowiem art. 435 § 1 k.c. przewiduje okoliczności egzoneracyjne, których zaistnienie wyłącza odpowiedzialność. W procesie o odszkodowanie od pracodawcy, którego odpowiedzialność jako prowadzącego przedsiębiorstwo wprawiane w ruch siłami przyrody oparta jest na zasadzie ryzyka, zbędne jest rozważanie czy można mu przypisać zawinienie lub bezprawne zaniedbania w zakresie obowiązków dotyczących stworzenia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a co za tym idzie odpowiedzialności tej nie wyłączy przeprowadzenie dowodu braku jego winy (tak SN w wyr. z 19.06.2001 r,(...), OSN 2003. Nr 6, poz. 155. oraz w wyr. z 14.2.2002 r., (...), OSN 2002, Nr 18, poz. 4). Jedyne zatem okoliczności uwalniające od odpowiedzialności wskazane są enumeratywnie w art. 435 § 1 k.c. tj.

1) szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej,

2) wyłącznie z winy poszkodowanego, lub

3) wyłącznie z winy osoby trzeciej.

Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie nie ulega wątpliwości, że kwestia uprawnienia powoda do skutecznego domagania się przedmiotowego zadośćuczynienia i renty uzależniona była od ustalenia, czy pozwany, jako prowadzący przedsiębiorstwo wprawiane w ruch siłami przyrody ponosi w jakimkolwiek stopniu odpowiedzialność za ten wypadek, czy też nastąpiła przesłanka egzoneracyjne w postaci wyłącznej winy poszkodowanego.

Wyłączna wina w spowodowaniu szkody, przewidziana w art. 435 § 1 kc występuje tylko wtedy, gdy zawinione działanie poszkodowanego było jedyną przyczyną wypadku. Tylko taki wyłączny związek między tym zawinionym postępowaniem, a szkodą zwalnia od odpowiedzialności prowadzącego przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego zaoferowanego przez obie strony postępowania, w tym w szczególności z treści opinii biegłego sądowego z zakresu BHP z której dowód Sąd dopuścił z urzędu kierując się linią orzeczniczą Sądu Najwyższego wyrażoną w jednym z nowszych orzeczeń ( sygn. (...)) wynika jednoznacznie, że to zawinione zachowanie powoda poprzez rażące naruszenie podstawowych zasad związanych z obsługą maszyny przy której pracował, pomimo wiedzy o zasadach związanych z jego pracą i wynikających z tego zagrożeń, uzyskanej podczas odbytych szkoleń, było wyłączną przyczyną zaistniałego wypadku.

Oczywistym jest, że dowód ten tak jak każdy inny podlega ocenie Sądu. Sąd może jednak oceniać opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności. Może pomijać oczywiste omyłki. Nie może jednak nie podzielać merytorycznych poglądów biegłych, czy zamiast nich wprowadzać własne spostrzeżenia (por. orz. SN z dnia 19 grudnia 1990r., (...) (...),OSP 1991, nr 11-12, poz. 300). Sąd w pełni podzielił opinie biegłego A. S. albowiem spełniała ona stawiane jej wymogi, odzwierciedlała staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia. Odpowiadała w sposób wyczerpujący, stanowczy i zrozumiały na postawione pytania, a przytoczona na ich uzasadnienie, jak i odpierająca zarzuty powoda argumentacja jest w pełni przekonująca, a równocześnie poparta znajomością literatury przedmiotu jak i praktyki. Przedmiotem opinii biegłego nie jest przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). Nie podlega ona zatem weryfikacji jak dowód na stwierdzenie faktów, na podstawie kryterium prawdy i fałszu. Nie są miarodajne dla oceny tego dowodu niekonkurencyjne z nim oceny stron co do faktów będących przedmiotem opinii. Do wskazanych kryteriów oceny dowodu z opinii biegłego pozwany nie nawiązał, poprzestając na ogólnej krytyce wniosków w niej zawartych. Według Sądu zarzuty powoda do opinii zostały przez biegłego przekonująco odparte i należy je traktować jak polemikę z wynikami niekorzystnej dla niego opinii, opartą jedynie na subiektywnym przekonaniu o swoich racjach, a nie na rzetelnej, obiektywnej i popartej wiedzą fachową argumentacji merytorycznej.

Niezależnie od powyższego również z pozostałego materiału dowodowego w postaci zeznań przesłuchanych świadków tak pracowników pozwanego ale i pracownika świadczącego pracę na tożsamym stanowisku i na tych samych zasadach jak powód wynikało, iż powód przed przystąpieniem do pracy odbył szkolenia BHP. Szkolenie wstępne bhp składa się z dwóch części. Pierwsza część przeprowadzana jest przez służbę bhp i jest to szkolenie ogólne, a druga część stanowiskowa jest to instruktaż stanowiskowy przeprowadzany na terenie zakładu pracy przez kierownika, mistrza czy osobę sprawującą nadzór nad odcinkiem pracy. Przy umowie cywilno - prawnej jaka była zawarta z powodem nie było potrzebne takie szkolenie jak przy umowie o pracę, konieczny był jedynie instruktaż stanowiskowy. Powód odbył instruktaż stanowiskowy, który przeprowadził M. S. i P. J. w zakresie obsługi maszyny do sklejania gdzie został poinformowany o zasadach bezpiecznej obsługi maszyny, postępowaniu w sytuacjach awaryjnych oraz miejscach niebezpiecznych takich jak prasa, wirująca tarcza. Fakt odbycia szkolenia wstępnego - instruktaż stanowiskowy potwierdził również świadek Z. D. "praktycznie przez pierwszy dzień majster tam był cały czas i doglądał. w następne dni też tam przychodził doglądać. 2-3 razy dziennie przychodził też kierownik, który pokazywał jak sczepiać, co wolno a co nie wolno" (k-313). W tym miejscu przywołać należy treść opinii biegłego sądowego z zakresu BHP, iż szkolenie wstępne-instruktaż stanowiskowy przeprowadza się w oparciu o szczegółowy program szkolenia, który powinien zapewnić pracownikowi zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na stanowisku pracy i ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagrożeniami, jakie mogą powodować te czynniki, oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na danym stanowisku. Dostarczony biegłemu przez pozwanego instruktażu stanowiskowego przy produkcji podstawowej na wydziale obróbki maszynowej (załącznik Nr 1 do opinii) spełnia wymagania określone w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. u Nr 62, poz. 285). Zgodnie z jego treścią i opracowanym programem szkolenia stanowiskowego to również pokaz przez instruktora (osobę szkolącą) sposobu wykonania pracy na stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem metod bezpiecznego wykonywania poszczególnych czynności i ze szczególnym zwróceniem uwagi na czynności trudne i niebezpieczne, jak również omówienie i ocena przebiegu wykonywania pracy przez pracownika, są formami instruktażu stanowiskowego. Nieprawidłowości w tym zakresie nie stwierdziła również kontrola Państwowej Inspekcji Pracy, bowiem protokół pokontrolny i zalecenia dotyczą jedynie przeanalizowania cech i warunków zatrudniania osadzonych w aspekcie doboru rodzaju umowy na podstawie której skazani wykonują w pozwanym zakładzie pracę. Z tych między innymi względów Sąd odmówił wiary zeznaniom świadka J. N. po pierwszego dlatego, że nie pracował on w bliskości stanowiska powoda w przeciwieństwie do drugiego świadka Z. D., zatem jego twierdzenia o braku przeprowadzenia wobec powoda instruktażu stanowiskowego są tylko jego przypuszczeniami a nie wiedzą opartą na własnych spostrzeżeniach , a po drugie jako sam prowadzący spór z pozwanym odnośnie warunków pracy jest on niewątpliwie zainteresowany przedstawieniem go w nienajlepszym świetle.

Tymczasem odbycie szkolenia z zakresu BHP w tym instruktażu stanowiskowego znajduje również potwierdzenie w dokumentacji gdzie własnoręcznym podpisem powód stwierdził fakt, posiadania niezbędnej wiedzy i umiejętności z zakresu bhp. K. M. (1) w chwili stwierdzenia nieprawidłowej pracy prasy do klejenia elementów drewnianych powinien awaryjnie ją zatrzymać poprzez naciśnięcie linki połączonej z wyłącznikiem. W czasie pracy maszyny poszkodowany prawą ręką manipulował, poprawiał położenie listew drewnianych. W pewnym momencie nacisnął on na linkę wyłączającą co spowodowało awaryjne zatrzymanie prasy i przyciśnięcie jego prawej reki przez element dociskowy prasy. Podkreślenia wymaga, że ustalenia dotyczące ewentualnych przyczyn zdarzenia, zostały ustalone przez Sąd Okręgowy przy wykorzystaniu środka dowodowego, jakim jest opinii biegłego z zakresu BHP. Jest to bowiem zagadnienie wymagające wiadomości specjalnych (art. 278 § 1 k.p.c.). Opinia ta zawierała wyczerpująco i logicznie uzasadnione jednoznaczne wnioski, które stoją w sprzeczności z twierdzeniami powoda jakoby to przyczyna zdarzenia w wyniku którego doznał on uszkodzenia przedramienia leżała po stronie pracodawcy.

Wprawdzie powód podważał ustalenia biegłego i zeznania świadków przedstawiając własną wersje odnośnie przeprowadzonych przez pracowników pozwanego czynności związanych z zapoznaniem go z obsługą i pracą na maszynie do sklejania drewnianych elementów, to jednak nie została wykazana, a nawet uprawdopodobnienia wersja wydarzeń prezentowana przez powoda, iż szkolenie stanowiskowe trwało tylko kilka minut, i nie wiedział on, że nie wolno zbliżać się do elementów maszyny i niczego poprawiać w czasie jej pracy. Dodatkowo podkreślenia wymaga, na co zwrócił uwagę również w swojej opinii biegły, że każda osoba która znajduje się przy obsłudze maszyny wprawianej w ruch przy pomocy prądu, której działanie opiera sie na pracy elementów ostrych i niebezpiecznych powinna mieć świadomość i to nawet bez specjalistycznego szkolenia, że tego rodzaju zachowanie jakiego dopuścił się powód bez wcześniejszego odłączenia urządzenia od zasilania może doprowadzić do zdarzenia niebezpiecznego w skutkach. Jednocześnie biegły stanowczo stwierdził tak w opinii pisemnej jak i w tracie dodatkowego wysłuchania na rozprawie w dniu 28 listopada 2014r. iż stwierdzone uchybienia po stronie pracodawcy co do dopuszczenie do pracy poszkodowanego bez odzieży, obuwia roboczego i środków ochrony indywidualnej nie miały wpływu na zachowanie się powoda podczas obsługi maszyny w dniu 26 października 2012r. Biegły wobec wyjaśnień pozwanego zawartych w piśmie z dnia 23 września 2014r. odnośnie nie dokonania oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą przez poszkodowanego przed zaistniałym wypadkiem, odstąpił od powyższego zarzutu.

Reasumując, pozwany dowiódł zaistnienia przesłanki egzoneracyjnej w postaci wyłącznej winy poszkodowanego, a w konsekwencji tego, że nie ponosi odpowiedzialności za skutki zdarzenia w wyniku którego poszkodowanym został powód, wobec czego powództwo podlegało oddaleniu. Zachowanie K. M. (1) można uznać za rażące naruszenie podstawowych zasad związanych z obsługą maszyny przy której pracował, wobec stwierdzenia faktu informowania go o zasadach związanych z jej pracą i wynikających z tęgo zagrożeń, podczas odbytych szkoleń.

W tym miejscu przy okazji podkreślenia wymaga, iż zagadnienie, czy Sąd powinien powoływać innych biegłych i wzbogacać materiał dowodowy o kolejne opinie, zostało wyjaśnione w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974 r., (...)(nie publikowanym), zgodnie z którym do dowodu z opinii biegłego nie mogą mieć zastosowania wszystkie zasady prowadzenia dowodów, a w szczególności art. 217 § 1 kpc. Jeżeli więc sąd uzyskał od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, to nie ma potrzeby żądania ponowienia lub uzupełnienia tego dowodu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 1999 r.,(...), OSNAPiUS 2000 nr 23, poz. 869). Wielokrotnie też Sąd Najwyższy stwierdzał, że potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii, gdyż odmienne stanowisko oznaczałoby przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszystkich możliwych opinii biegłych, aby upewnić się, czy niektórzy z nich nie byli tego samego zdania, co strona (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 1999 r.,(...), OSNAPiUS 2000 nr 22, poz. 807).

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu następuje w myśl ogólnej reguły odpowiedzialności za wynik postępowania. Zasada ta została wprost wyrażona w art. 98 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca jest zobowiązana do zwrotu przeciwnikowi, na jego żądanie, kosztów procesu. W Kodeksie postępowania cywilnego przewidziano wszakże możliwość odstąpienia od tej reguły w przypadku zaistnienia w sprawie nadzwyczajnych okoliczność. Stosownie bowiem do treści art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ocena, czy te szczególnie uzasadnione wypadki wystąpiły należy do sądu i wymaga wszechstronnego rozważenia okoliczność rozpoznawanej sprawy.

O kosztach w niniejszej sprawie Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. uznając, że sytuacja majątkowa i osobista powoda, która zdecydowała o zwolnieniu go od kosztów sądowych w początkowej fazie procesu nie zmieniła się i jest na tyle trudna , że poniesienie przez niego kosztów procesu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Na oryginale właściwy podpis.