Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2018 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

rzewodniczący:	SSO Małgorzata Banaś
Protokolant:	sekretarz sądowy Małgorzata Bugiel

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2018 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa K. G.

przeciwko Skarbowi Państwa – Aresztowi Śledczemu w S.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  nie obciąża powoda kosztami procesu.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt I C 32/18

UZASADNIENIE

Powód K. G. w pozwie wniesionym w dniu 29 stycznia 2018r. do Sądu Okręgowego w Słupsku domagał o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w S. na swoją rzecz kwoty 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych.

W uzasadnieniu swojego żądania wskazał, że w okresie przebywania w pozwanej jednostce penitencjarnej Skarbu Państwa od dnia 25 października 2014r. do 9 stycznia 2015r. kwaterowany był celach mieszkalnych, które nie spełniały odpowiednich warunków, a nadto w okresie od 25 października 2014r. do 10 kwietnia 2015r. narażono go na przebywanie z osobami palącymi wyroby tytoniowe podczas odbywania spacerów. Nadto zarzucił funkcjonariuszom pozwanego zniesławienie poprzez sporządzenia opinii dotyczącej posiadania przez niego niedozwolonych substancji psychoaktywnych. Powyższe postępowanie pozwanego narusza zatem jego prawa osobiste przewidziane w przepisach kodeksu cywilnego, kodeksu karnego i kodeksu karnego wykonawczego.

Reprezentująca pozwanego Skarb Państwa Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany co do zasadniczej części zgłoszonego roszczenia zgłosił zarzut przedawnienia wskazując, że powód w pozwanej jednostce penitencjarnej przebywał od 21 lutego 2014 r. do 10 kwietnia 2015 r., a zgodnie z przepisem art. 442 ¹ § 1 k.c. ( przed nowelizacją art. 442 k.c. ) roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od dnia w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

Natomiast co do roszczeń nieprzedawnionych nieprzekraczających trzech lat wstecz liczonych od daty wniesienia pozwu, czyli przed 28 stycznia 2015r. pozwany podniósł, iż powodowi zapewniono warunki izolacji penitencjarnej zgodne z obowiązującymi przepisami, w tym godziwe warunki bytowe, a także pełną realizację uprawnień wynikających z kodeksu karnego wykonawczego, jak i wydanych na jego podstawie przepisów wykonawczych. Odnosząc się do zarzutów powoda dotyczących narażania go na przebywanie z osobami palącymi wyroby tytoniowe podczas odbywania spacerów, pozwany wskazał, że na placu spacerowym wolno było prowadzić rozmowy wyłącznie w obrębie własnej grupy spacerowej oraz uprawiać lekkie ćwiczenia gimnastyczne. Place spacerowe w Areszcie Śledczym w S. nie były miejscami wyznaczonymi do używania wyrobów tytoniowych, w związku z czym każdorazowo, gdy którykolwiek z osadzonych korzystających ze spaceru dopuszczał się przewinienia dyscyplinarnego był niezwłocznie usuwany z poła spacerowego.

Sąd ustalił co następuje:

Powód K. G. w Areszcie Śledczym w S. przebywał w okresie od 21 lutego 2014 r. do 10 kwietnia 2015 r.

bezsporne

W dniu 25 października 2014 r. ok. godz. 17:40, funkcjonariusz pełniący służbę na stanowisku oddziałowego oddziału (...) budynku penitencjarnego Oddziału Zewnętrznego w U. Aresztu Śledczego w S. otrzymał informację od jednego ze współosadzonych K. G., iż powód prawdopodobnie jest w posiadaniu tzw. „dopalaczy”. Funkcjonariusz przekazał uzyskaną informację zastępcy dowódcy zmiany działu ochrony Aresztu Śledczego w S., który zarządził niezwłoczne przeprowadzenie kontroli celi mieszkalnej, w której rozmieszczony był powód, a także kontroli wszystkich osadzonych przebywających z nim w pomieszczeniu. W toku realizowanych czynności, funkcjonariusze ujawnili w ręczniku należącym do powoda 30 zawiniątek folii aluminiowej, zawierających susz roślinny koloru zielonego o łącznej wadze 18,25 grama. Wstępne badanie ujawnionej substancji za pomocą narkotestu wykazała, iż zawierała ona pochodne amfetaminy.

W dniu 27 października 2014r., wychowawca działu penitencjarnego Aresztu Śledczego w S., sporządził projekt oceny okresowej powoda, gdzie wskazał, iż z uwagi na wysoce naganną postawę skazanego, wpłynięcie do Dyrektora Aresztu Śledczego w S. kolejnego wyroku skazującego powoda na karę 3 lat pozbawienia wolności oraz informację uzyskaną od osadzonego, iż oczekuje on na udział w czynnościach procesowych w następnej sprawie karnej – postępy powoda w resocjalizacji określić należało jako negatywne.

W dniu 28 października 2014r. Komisja Penitencjarna przy Areszcie Śledczym w S., po zapoznaniu się z projektem oceny okresowej z dnia 27 października 2014 r. oraz po dokonaniu oceny realizacji przez powoda programu indywidualnego oddziaływania, po wysłuchaniu w tej sprawie skazanego, a także po przyjęciu od osadzonego oświadczenia, iż wyraża on zgodę na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie programowanego oddziaływania, oceniła postępy powoda w resocjalizacji jako negatywne i postanowiła skierować go do dalszego odbywania kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym typu zamkniętego, nadając mu podgrupę klasyfikacyjną (...).

Powód został poinformowany o możliwości zaskarżenia decyzji Komisji Penitencjarnej z dnia 28 października 2014r. z czego nie skorzystał.

Dowód; wydruk projektu oceny okresowej z dnia 27 października 2014 r., z systemu N..NET k. 40, wydruk decyzji Komisji Penitencjarnej przy Areszcie Śledczym w S. z dnia 28.10. 2014r., z systemu N..NET k. 41, wydruk orzeczenia psychologiczno - penitencjamego z dnia 31 sierpnia 2015r. z systemu N..NET k.42-44, kopia pisma Dyrektora Aresztu Śledczego w S. z dnia 27 marca 2018r. k. 45-46, kopia Zarządzenia nr (...) Dyrektora Aresztu Śledczego w S. z dnia 2 lipca 2014r. k. 47-55.

Sąd zważył, co następuje.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie istota sporu w znaczącym rozmiarze sprowadzała się do kwestii oceny ustalonych zdarzeń faktycznych nie tylko na gruncie przepisów art. 445 § 1 k.c. oraz art. 448 k.c., lecz również co do możliwości dochodzenia przez powoda roszczeń w postępowaniu sądowym w świetle podniesionego przez pozwanego zarzutu przedawnienia. Nie ulega wątpliwości, iż zgłoszone przez powoda roszczenie w zakresie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ma charakter majątkowy w związku z czym, zgodnie z brzmieniem ogólnej zasady wyrażonej w art. 117 § 1 k.c. podlega ono przedawnieniu. Bezsprzecznym jest również i to, że przedmiotowe roszczenie, w szczególności stanowiąca jego podstawę szkoda, wynikało w ocenie powoda z czynu niedozwolonego.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do najdalej idącego zarzutu strony pozwanej tj. do zgłoszonego przez pozwanego zarzutu częściowego przedawnienia roszczenia powoda, stwierdzić należało, iż w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy w tym zeznania samego powoda zarzut ten w pełni zasługiwał na uwzględnienie.

Roszczenia powoda oparte zostały na art.445 i 448 k.c. Przepisy te stanowią podstawę do przyznania poszkodowanemu odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznana krzywdę.

Rzeczą powoda było nie tylko wykazanie przesłanek odpowiedzialności deliktowej, w tym zawinionego zachowania się strony pozwanej jako zdarzenia, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy, oraz związku przyczynowego między tym zachowaniem a szkodą, ale również wobec zgłoszonego przez pozwanego zarzutu przedawnienia, iż roszczenia jego nie uległy przedawnieniu .

Powód obowiązkowi temu nie sprostał.

Roszczenia powoda oparte na przywołanych powyżej przepisach kodeksu cywilnego są roszczeniami majątkowymi i jako takie ulegają przedawnieniu, a do przedawnienia stosuje się przepis art.442 §1 k.c. w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 10 lutego 2007r. o zmianie ustawy Kodeks Cywilny, normujący przedawnienie roszczeń z czynów niedozwolonych.

Zgodnie z art. 2 przywołanej powyżej ustawy uchylającej art.442 i wprowadzającej art.442 ¹ k.c. do roszczeń wymienionych w tym przepisie, powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy, a według przepisów dotychczasowych w tym dniu jeszcze nie przedawnionych, stosuje się przepisy art.442 ¹ k.c.. Powołany przepis stanowił, ze roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym przedawnia się z upływem lat trzech od dnia w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia. Zgodnie z art. 442 ¹ k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia.

W pełni zgadzając się z utrwalonym w orzecznictwie kierunkiem wykładni art.442 k.c. , iż „właściwą chwilą dla określenia 3 letniego biegu przedawnienia jest moment dowiedzenia się o szkodzie, gdy poszkodowany zdaje sobie sprawę z ujemnych następstw zdarzenia wskazujących na fakt powstania szkody”, Sąd dokonał ustaleń w tym zakresie. Powód swoje żądanie opierał na twierdzeniu, iż doświadczał dyskomfortu z powodu niewłaściwych warunków. Musiał zatem mieć świadomość negatywnych odczuć w chwili gdy ich doznawał, a nie dopiero w chwili gdy wniósł pozew. Musiał też mieć świadomość kogo obciąża odpowiedzialność za swe negatywne odczucia.

Z treści zeznań powoda K. G. w sposób nie budzący żadnych wątpliwości wynika, że powód od samego początku tj. osadzenia w pozwanej jednostce penitencjarnej zdawał sobie sprawę z rzekomych zaniedbań pozwanego naruszających jego dobra osobiste, a polegających na niezapewnieniu mu jak twierdził właściwych warunków odbywania kary, poprzez umieszczanie go w celach jak twierdził nie spełniających warunków, tolerowanie palenia papierosów w czasie spacerów przez innych osadzonych w jego obecności z tytułu czego doznał szkody w postaci pogorszenia stanu zdrowia, czy wreszcie zniesławienie poprzez przypisania mu winy co do posiadania w celi substancji psychoaktywnych. Nie może być usprawiedliwieniem dla opieszałości w dochodzeniu roszczeń, fakt braku wiedzy o możliwości wystąpienia przeciwko pozwanej jednostce Skarbu Państwa z powództwem odszkodowawczym.

Pozew wniesiony został 29 stycznia 2018r. a więc ze znacznym przekroczeniem terminu do dochodzenia tego rodzaju roszczeń o jakim mowa wyżej. Z tych zatem już względów powództwo za okres przed dniem 28 stycznia 2015r. podlegało oddaleniu, zważywszy na zgłoszony przez pozwanego zarzut przedawnienia.

Odnosząc się natomiast merytorycznie do pozostałej części zgłoszonego powództwa, to precyzując rodzaj naruszonych dóbr, które – zdaniem powoda – uzasadnia roszczenie o zadośćuczynienie, powołał się on ogólnie na przepisy kodeksu cywilnego.

Z treści pozwu jednoznacznie wynikało, iż w opinii powoda zachowanie pozwanego naruszyło jego dobro osobiste w postaci zdrowia i dobrego imienia.

W myśl § 32 ust. 2 pkt I oraz § 33 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2003 r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej (Dz. U. z 2015 r., poz, 548 – uchylonego z dniem 1 stycznia 2017 r.), jednym z podstawowych obowiązków funkcjonariuszy pełniących służbę na stanowiskach bramowych oraz oddziałowych było dokonywanie kontroli osadzonych. W ramach tych czynności, w Oddziale Zewnętrznym w U. Aresztu Śledczego w S. przeprowadzane były min. kontrole osobiste oraz pobieżne skazanych, kontrole cel i innych pomieszczeń, do których dostęp miały osoby osadzone, a także kontrole paczek i przedmiotów należących do osadzonych. Podkreślić należy, iż powód wywodzi, że projekt oceny okresowej z dnia 27 października 2014r., który powód nazywa „opinią” naraził go na „utratę zaufania” Niemniej jednak, powód nie wskazuje na jakiekolwiek okoliczności mogące sugerować zaistnienie takiego stanu rzeczy.

Zgodnie z zapisem § 6 obowiązującego wówczas rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 2011r. w sprawie szczegółowych warunków używania wyrobów tytoniowych na terenie obiektów podlegających Ministrowi Sprawiedliwości oraz w środkach przewozu osób (Dz. U. z 2011 r., nr 135, poz. 795), na terenie aresztów śledczych oraz zakładów karnych typu zamkniętego dopuszczona była możliwość używania wyrobów tytoniowych przez osadzonych w celach mieszkalnych, które były wyodrębnione w sposób uniemożliwiający oddziaływanie dymu tytoniowego na osoby niepalące (ust. 1), dla osadzonych używających wyroby tytoniowe wyznaczało się odrębne cele mieszkalne (ust. 2), dopuszczało się używanie wyrobów tytoniowych poza celami mieszkalnymi, o których mowa w ust. 2, wyłącznie w miejscach i w czasie wyznaczonym przez kierownika (ust 3). Co więcej jak wynikało z zapisu działu VII pkt. 1 Porządku Wewnętrznego obowiązującego w Areszcie Śledczym w S., podczas spaceru zabronione było palenie tytoniu. Mając na uwadze powyższe trzeba zatem podkreślić, iż także te zarzuty formułowane przez powoda są całkowicie bezpodstawne.

Na gruncie prawa polskiego można uzasadnić żądanie powoda z tytułu zadośćuczynienia regulacją wynikającą z art. 23 i art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c., bowiem pozwany zobowiązany był do zapewnienia powodowi takich warunków bytowych i sanitarnych, w których godność ludzka i prawo do intymności nie doznałyby istotnego uszczerbku.

Zastrzec jednak należy, iż samo naruszenie powyższych norm nie może prowadzić do konstatacji, iż doszło do naruszenia konkretnego dobra osobistego. Brak jest w tym zakresie w opinii Sądu automatyzmu. Dobro osobiste samo w sobie bowiem nie jest wprost powiązane z normą prawną gwarantującą minimalne standardy dla osób odbywających karę pozbawienia wolności. Normy te mają jedynie gwarantować przestrzeganie dóbr osobistych. Ich naruszenie nie musi oznaczać, iż konkretne dobro osobiste rzeczywiście zostało naruszone, niewątpliwie jednak może prowadzić do takiegoż ustalenia in concreto.

Tak więc dla oceny czy nastąpiło naruszenie przepisów prawa konieczne jest kompleksowe zbadania warunków pobytu skazanego . Dopiero ustalenie, że przeważająca większość elementów składających się na ogół warunków i rygorów pobytu podlega negatywnej kwalifikacji może stanowić o naruszeniu norm prawnych. Ocenie poddać należy więc nie tylko powierzchnię celi ale również liczbę osób w niej osadzonych, warunki sanitarne, możliwość zachowania prywatności, ilość czasu spędzanego poza celą, możliwość korzystania z zajęć sportowych, możliwość pracy, wiek, stan zdrowia, następstwa psychiczne i fizyczne. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka kładzie nacisk na obiektywną ocenę przyczyny, skutków i zamiaru , nie zaś subiektywne odczucie dyskomfortu osadzonego .

Dla przyjęcia odpowiedzialności za zadośćuczynienia z tytułu naruszenie dóbr osobistych zgodnie z art. 24 k.c. konieczne jest zaistnienie 3 przesłanek, a więc oprócz bezprawności działania sprawcy również dwie inne przesłanki tj:

1.  istnienia dobra osobistego podlegającego ochronie

2.  jego naruszenia lub zagrożenia.

Bezprawność działania pozwanego jest objęta domniemaniem prawnym, co oznacza, że powód nie musi jej wykazywać. Samo zaś stwierdzenie bezprawności zachowania pozwanego jest tylko jedną z trzech przesłanek jego odpowiedzialności. Nie może więc samo przez się prowadzić do odpowiedzialności pozwanego. Odpowiedzialność ta powstaje dopiero z chwilą jednoczesnego spełnienia powyższych trzech przesłanek.

Zgodnie z ogólną zasadą dowodową wyrażoną w art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. w przedmiotowej sprawie ciężar wykazania istnienia dobra osobistego podlegającego ochronie oraz faktu jego naruszenia spoczywał na powodzie jako osobie, która z faktów tych wywodzi określone skutki prawne. Powód mógł wykazać powyższe fakty wszelakimi dowodami. W przypadku zaś skutecznego wykazania naruszenia dobra osobistego pozwany mógłby zwolnić się z odpowiedzialności dopiero poprzez wykazanie, iż jego działanie (zaniechanie) nie miało charakteru bezprawnego – tj. było zgodne z wiążącym go prawem (domniemanie bezprawności działania).

Zważywszy na powyższe podkreślić należy, iż przy ocenie czy doszło do naruszenia dobra osobistego każdorazowo koniecznym jest kompleksowe zbadanie wszystkich warunków pobytu skazanego w zakładzie karnym. Powód w procesie dowodzenia nie może więc ograniczyć się jedynie do wykazania nieznacznych odstępstw od przyjętych przepisów. Te bowiem jak zaznaczono co do zasady nie mogą świadczyć o naruszeniu tegoż dobra.

Jeżeli więc powód dochodzi - tak jak w niniejszej sprawie - zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę wskutek naruszenia jego godności przez osadzenie go warunkach nie spełniających norm, to na nim spoczywa ciężar dowodu osadzenia go w określonym czasie w takich warunkach i wynikłego stąd naruszenia jego godności oraz doznania krzywdy niemajątkowej. Zasadniczym skutkiem nałożenia na niego ciężaru dowodu tych faktów, jest oddalenie powództwa, gdy w sprawie nie dojdzie do ustalenia tych faktów. Konsekwencją spoczywania na powodzie - z wspomnianym skutkiem - ciężaru dowodu wskazanych faktów jest oczywiście także powinność zgłoszenia przez niego dotyczących tych faktów dowodów.

Wyjaśniwszy powyżej zasady dowodowe rządzące niniejszym procesem po pierwsze, dojść należy do wniosku, iż powód na którym spoczywał ciężar dowodu, nie dowiódł swych twierdzeń o złych warunkach socjalno – bytowych w czasie odbywania kary, albowiem w sprawie tej nie zaoferował dowodu, poza własnymi twierdzeniami w tym przedmiocie, który potwierdzałby jego zarzuty zawarte w pozwie, a które odnosiłyby się do okresu odbywania przez niego kary pozbawienia wolności w Areszcie śledczym w S..

Analizując uzasadnienie pozwu oraz treść zeznań powoda stwierdzić należy, iż poza ogólnikowymi twierdzeniami na temat stopnia naruszenia jego dóbr osobistych, i przeczeniu twierdzeniom pozwanego, powód nie powołał żadnych konkretnych dowodów na fakty mogące stanowić przesłankę do szczegółowych ustaleń w przedmiocie skutków nie zapewnienia mu właściwych warunków odbywania kary, oraz konkretnego wpływu tegoż osadzenia na jego zdrowie.

Tym samym uznać należało, iż przeprowadzone przez sąd dowody głównie przedstawione przez pozwanego, na okoliczność twierdzeń o warunkach odbywania kary nie potwierdziły zarzutów podnoszonych przez niego w pozwie. Powód nie przedstawił jakichkolwiek pism kierowanych do administracji pozwanego z zastrzeżeniami, że warunki bytowe wykraczały poza dolegliwości związane z istotą odbywania kary pozbawienia wolności.

Sąd Okręgowy podziela opinię powoda, że warunki odbywania kary pozbawienia wolności stworzone w pozwanej jednostce penitencjarnej mogły być nie komfortowe i nie zawsze umożliwiały mu zachowanie prywatności w takim stopniu, jakiego by sobie życzył. Powód powinien jednakże pamiętać o tym, że osadzony zawsze musi się liczyć z ograniczeniem przestrzeni życiowej, prywatności, intymności oraz niższym niż na wolności standardem życia. Stanowią one bowiem istotę kary pozbawienia wolności. W tym też zakresie godność i wolność osoby osadzonej musi czasami doznać ograniczeń. W ocenie Sądu stan faktyczny niniejszej sprawy nie wskazuje na to, by ograniczenia i niedogodności związane z odbywaniem kary pozbawienia wolności, które spotkały powoda były szczególnie dotkliwe. Jak stwierdził Sąd Apelacyjny we Wrocławiu (uzasadnienie wyroku z dnia 6 grudnia 2007 roku, sygn. akt(...)), samo osadzenie w niekomfortowych warunkach nie jest wystarczającą podstawą do uwzględnienia żądanie zasądzenie zadośćuczynienia. Warunki, w których przebywał powód nie mogą być bowiem ocenione jako niegodziwe, gdyż osoba osadzona musi się liczyć z ograniczeniami i dolegliwościami. Podkreślenia wymaga, że powód naruszając nie po raz pierwszy porządek prawny, dopuszczając się czynu karalnego, miał zapewne świadomość, że za popełnione przestępstwo zostanie mu wymierzona kara, a to z kolei spowoduje odizolowanie, ograniczenia i konieczność przebywania w warunkach odmiennych niż na wolności.

W konsekwencji stwierdzić należy, że powód nie wykazał okoliczności by doszło do naruszenia jego godności, zdrowia czy dobrego imienia, a w konsekwencji zasadności skutecznego domagania się ochrony w oparciu o art. 24 k.c. w związku z art. 448 k.c. i żądania z tego tytułu zadośćuczynienia, w konsekwencji czego sąd oddalił jego powództwo.

Sąd postanowił odstąpić od obciążania powoda kosztami procesu na podstawie art.102 k.p.c.

Zgodnie z treścią art.102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów lub nie obciążyć jej w ogóle kosztami. Natomiast według art.98 §1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. A zatem decydujące znaczenie dla obowiązku zwrotu kosztów procesu ma jego wynik, zaś wyjątek od powyższej ogólnej zasady przewiduje art.102 k.p.c., który pozwala w szczególnie uzasadnionych wypadkach na zasądzenie od strony przegrywającej tylko część kosztów lub nie obciążanie jej w ogóle kosztami, przy czym przepis ten nie może być rozszerzająco wykładany i wyklucza uogólnianie, a może być stosowany w zależności od konkretnego przypadku.

Do kręgu okoliczności uzasadniających zastosowanie art. 102 należy zaliczyć zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu (dążenie do szybkiego zakończenia procesu, do szybkiego wyjaśnienia wszystkich istotnych faktów), jak i fakty leżące na zewnątrz procesu zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego czy sytuacji życiowej. Okoliczności te powinny być oceniane z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienie SN z dnia 14 stycznia 1974r., sygn. (...), LEX nr (...)).

Powód postanowieniem Sądu wydanym w niniejszej sprawie w dniu 2 marca 2018r. został zwolniony od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. W ocenie Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, sytuacja powoda nie uległa zmianie w stosunku do początkowej fazy procesu i nadal zachodzi tego rodzaju szczególny wypadek uzasadniający zastosowanie art.102 k.p.c.

Na oryginale właściwy podpis.