Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2025 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Hanna Kaflak-Januszko

Protokolant: st. sekretarz sądowy Karina Hofman

po rozpoznaniu w dniu 28 sierpnia 2025 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko J. D. (1), Z. P. (1), M. P. (1)

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powoda (...) Spółki Akcyjnej w W. koszty procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty na rzecz pozwanych -

a. Z. P. (1) i M. P. (1) solidarnie 10 834,00 zł (dziesięć tysięcy osiemset trzydzieści cztery i 00/100 zł);

b. J. D. (1) 10 817,00 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście i 00/100 zł).

I C 1805/21

UZASADNIENIE

Powód (...) S. A. w (...).12.2021 r. pozwał J. D. (1), Z. P. (1) i M. P. (1) o 314 519,57 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 5.11.2021 r. do dnia zapłaty jako regresu na podstawie art. 828 § 1 kc (w zw. z art. 518 § 1 pkt. 4 kci owu umowy ubezpieczenia maszyn budowlanych) za odszkodowanie wypłacone z tytułu uszkodzenia 30.06.2018 r. w kolizji pojazdu, ubezpieczonego u powoda – z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez J. D. lub Z. P. (odpowiadający solidarnie za czyn niedozwolony) - zwalania pozwaną (odpowiedzialną w oparciu o umowę leasingu, na podstawie której korzystano z urządzenia) i odwrotnie. Stwierdził, że pozwani ponoszą odpowiedzialność za szkodę w ramach tzw. solidarności niewłaściwej, gdyż gdyby powód nie wypłacił odszkodowania, byliby zobowiązani pokryć koszty naprawy i J. D. jako kierowca uszkodzonego pojazdu w chwili zdarzenia odpowiada na podstawie art. 415 kc (co zostało potwierdzone na podstawie art. 11 kpc wyrokiem karnym), pozwany – jego zleceniodawca – art. 430 kc, a pozwana - 471 kc (z umowy leasingu).

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa, a J. D. z ostrożności procesowej o rozłożenia na raty w przypadku uwzględnienia powództwa.

Z. P. (1) i M. P. (1) wskazali, że M. P. (1) od grudnia 2017 r. nie jest stroną umowy leasingu, gdyż na podstawie aneksu całość praw i obowiązków z umowy leasingu uszkodzonej maszyny, przejął Z. P. (1) w ramach swego przedsiębiorstwa. Poza tym to M. P. ubezpieczyła maszynę, a z Z. P. pozostają w związku małżeńskim i opłacali składki, stąd też otrzymał on odszkodowanie (ich odpowiedzialność wyklucza art. 828 § 2 kc).

Wskazali, że zgodnie z ogólnymi warunkami ubezpieczenia tej maszyny roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę nie przechodzi , jeżeli sprawcą jest osoba, za którą ubezpieczający ponosi odpowiedzialność, co dotyczy także pozwanego kierowcy, co do którego przy tym w postępowaniu karnym ustalono nieumyślność jego działania, a brak jest dowodów na rażące niedbalstwo.

Pozwany J. D. zaprzeczył, by kolizja drogowa była celowa/umyślna. Powołał się na art. 5 kc.

Sąd ustalił, co następuje:

Prawomocnym wyrokiem z 17.12.2018 r. J. D. (1) został uznany za winnego czynu z art. 174 § 2 kk, gdyż 30.06.2018 r., kierując maszyną leśną F. K. (...) naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że nie dostosował taktyki i techniki jazdy do warunków drogowych oraz nie zachowując szczególnej ostrożności wjechał na niestrzeżony przejazd kolejowo-drogowy i nie ustąpił pierwszeństwa pojazdu pociągowi pasażerskiemu, doprowadzając do zderzenia obydwu pojazdów.

Pojazd, którym poruszał się J. D. był własnością (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W., oddanym na używania na podstawie umowy leasingu operacyjnego z 31.07.2017 r. pozwanej M. P. (1) w ramach jej działalności gospodarczej prowadzonej pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowo Handlowe (...) i na podstawie umowy uprawnionym do korzystania był Z. P. (1) w ramach swej działalności gospodarczej Zakład Usług (...).

W umowie leasingu zastrzeżono, że korzystający ponosi pełne ryzyko i odpowiedzialność za przedmiot leasingu udostępniony osobie trzeciej, jak i za osobę trzecią.

bezsporne

Ww. pojazd objęty był ubezpieczeniem maszyn budowlanych u powoda, uzupełnionej ogólnymi warunkami, zgodnie z którymi z dniem wypłaty odszkodowania z mocy prawa na ubezpieczyciela przechodzą roszczenia ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę do wysokości wypłaconego odszkodowania. Ubezpieczonym był leasingodawca, a użytkownikiem/ubezpieczającym w chwili zawierania umowy ubezpieczenia na 2.08.2017 r. -1.08.2018 r. w ramach umowy generalnej ubezpieczyciela i leasingodawcy – była pozwana.

dowód: polisa z pozostałymi dokumentami ubezpieczenia – k. 23-35, 110-116

J. D. w dniu zdarzenia wykonywał prace leśne na rzecz firmy (...) na podstawie umowy zlecenia.

Z. P. jako ww. przedsiębiorca 9.07.2018 r. zgłosił e-mailem szkodę powodowi, a leasingodawca upoważnił pozwanego do odbioru odszkodowania, które po przeprowadzonym postępowaniu likwidacyjnym – wypłacono 9.01.2019 r. w wysokości dochodzonej kwoty.

Powód wezwał pismem z 24.10.2021 r. wezwał pozwanych przedsiębiorców do zapłaty w terminie, który upłynął 4.11.2021 r., a kierowcą wcześniej.

Zgodnie z owu umowy ubezpieczenia powodowi przysługuje regres do korzystającego, jeżeli postępowania likwidacyjne wykaże, że szkoda została wyrządzona umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa (lub innych współbrzmiących z tym okoliczności).

bezsporne

Aneksem nr (...) z 7.12.2017 r. Z. P. wstąpił do ww. umowy leasingu w miejsce pozwanej.

dowód: aneks – k. 117-122

Sąd nie uwzględnił powództwa -

stwierdzając, że materiał dowodowy nie umożliwiał oceny zaistnienia przesłanek warunkujących regres, czyli wystąpienia umyślności lub rażącego niedbalstwa. I na tej kwestii sąd się skupił wobec szerszego kontekstu obrony opartej na specyfice tego przypadku, która wynikała z leasingu uszkodzonej maszyny. Przy tym sam powód zaakceptował twierdzenia pozwanej, że wobec aneksu do umowy leasingu jej legitymacja dezaktualizowała się. Zbędne więc było szersze przytaczania kontekstu prawnego, szczegółowo omówionego przez strony w sprawie (przy wskazaniu, że sąd podzielał stanowisko pozwanych przedsiębiorców), gdyż rozstrzygnięcie (potrzebę dalszej analizy) determinowała ocena materiału dowodowego w zakresie okoliczności kolizji.

Dookreślenie regulacji przesłanek regresu na podstawie umowy ubezpieczenia, opisane w ustaleniach stanu faktycznego było bezsporne i spór sprowadzał się do oceny zagadnienia sformułowanego w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego, z tym że mimo ujęcia w sentencji kwestii przyczyniania się dla stworzenia szerszego kontekstu opinii, to zasadniczo chodzi o ustalenie, czy do kolizji doszło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa (bo nie stwierdzono przecież odpowiedzialności kierującego pociągiem). Przy tym wobec prawomocnego wyroku karnego i art. 11 kpc zagadnienie winy umyślnej nie aktualizowało się, co pośrednio wyniknęło także z opinii. Pozostało zatem skupić się na kwestii rażącego niedbalstwa, które jest definiowane w wykładni i orzecznictwie (zwł. vide komentarze do art. 472 kc). Wskazuje się, że punktem wyjścia1 oceny jest należyta staranność z art. 355 § 1 kc, czyli że należy zachować staranność wymaganą w stosunkach danego rodzaju, a następnie weryfikować – czy przekroczenie zwykłych zasad staranności miało szczególnie jaskrawy charakter.

Dokonując oceny dostępnych dowodów trudno było polegać na zeznaniach kierowcy wobec upływu czasu w powiązananiu z oczywistą ewentualnością subiektywizacji, by uniknąć odpowiedzialności (powołał się jednak na pewne czynniki pozostające do rozważenia, jako zakłócające odbiór warunków drogowych w zakresie możliwości obserwacji) i wobec lakonicznego materiały postępowania karnego. Pozostawało więc rozważyć opinię biegłego, który rzetelnie starał się przedstawić możliwy obraz zdarzenia. Nadal jednak pozostawały wątpliwości jak kierowca mógł tak dalece ryzykować (biegły też wspomniał o irracjonalności w tym zdarzeniu), by doszło do zderzenia z pociągiem (że go nie zobaczył, nie usłyszał, nie podjął skutecznych manewrów chroniących przed kolizją). Jechał przy tym bardzo specyficzną maszynę, więc nieduża jej prędkość w sposób naturalny powinna chronić przed takim zdarzeniem, umożliwiając wyhamowanie, nawet jeśli duża masa może opóźnić skuteczność takiego manewru. I stąd sąd uznał, że okoliczności zdarzenia nie mogą już być wyjaśnione w stopniu umożliwiającym weryfikację, że doszło do rażącego niedbalstwa (dlatego też nie poczynił ustaleń w sprawie na podstawie opinii). Sąd nie podziela przy tym stanowisko, że sam fakt dojścia do tak nietypowego zdarzenia potwierdza brak należytej staranności kierującego i to w stopniu rażącym (m.in. powstaje pytanie co do momentu, w którym kierowca uznał, że już sprawdził warunki, a nagłe pojawienie się pociągu było jednak zaskoczeniem, zwł. że przód maszyny, co widać także ze zdjęć, jest dość wysunięty, czy i na ile był niedokładny w ocenie warunków poruszania się w terenie leśnym z różnymi ograniczeniami widoczności, słyszalności, w tym ze względu na ukształtowanie terenu).

Na marginesie można nadmienić, że kierowca był zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej, a jako pracownik chroniony kodeksem pracy, podlegałby ochronie przez omawianym roszczeniem, co prowadzi do zrozumienia dla powołania się przez pozwanego na art. 5 kc, a czego także sąd szerzej nie omawia wobec założenia wskazanego na wstępie tych rozważań.

Wobec powyższego brak było podstaw co uwzględnienia powództwa na podstawie art. 828 kc w zw. z ww. ogólnymi warunkami ubezpieczenia.

O kosztach postępowania sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 i 1 ¹ kpc w zw. z § 2 pkt. 7 rozporządzeń sprawie opłat za czynności radców prawnych/adwokatów.

Koszty poniesione przez powodów to koszty zastępstwa prawnego z opłatami skarbowymi, które J. D. ponosił sam, a pozostali pozwani wspólnie.

Do zwrotu powodowi pozostało 65,87 zł z zaliczki na wynagrodzenie biegłego.

1 por. III CK 522/04