Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Maria Cichoń
Protokolant:	st. sekr. sądowy Beata Cichosz

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2015 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa E. C.

przeciwko (...) S.A. w G.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w G. na rzecz powódki E. C. kwotę 27.384 zł ( dwadzieścia siedem tysięcy trzysta osiemdziesiąt cztery złotych ) z ustawowymi odsetkami od kwoty 11.144 zł od dnia 17.06.2011 roku do dnia zapłaty i od kwoty 16.240 zł od dnia 1.03..2013 r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo co do kwoty 2.315, 89 zł ( dwa tysiące trzysta piętnaście złotych 89/100 );

3.  umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

4.  znosi wzajemnie koszty procesu.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt I C 61/13

UZASADNIENIE

Powódka E. C. w pozwie z dnia 04.10.2011 r. skierowanym do Sądu Rejonowego w Słupsku domagała się zasądzenia na jej rzecz od pozwanego (...) S.A. w G. kwoty 17.144 zł
z ustawowymi odsetkami od dnia 17.06.2011 r. oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości trzykrotności stawki minimalnej, tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego z dwóch nieruchomości powódki położonych w S., dla których Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi dwie księgi wieczyste: Kw nr (...) (dla działek nr (...)
i 541) oraz Kw nr (...) (dla działki nr (...)).

Na uzasadnienie swojego żądania podała powódka, iż pozwany bez jakiejkolwiek zgody z jej strony, posadowił na tych nieruchomościach trwale
i widoczne urządzenia energetyczne, tj. na działkach (...) linię napowietrzną (...)oraz na działce (...) główną linię napowietrzną (...). Pozwany, wezwany dobrowolnie do zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powódki, w wysokości określonej w operacie szacunkowym – odmówił zapłaty.

Na rozprawie w dniu 05.12.2011 r. (k. 129-131 akt) powódka sprecyzowała roszczenie dochodzone pozwem wskazując, iż domaga się wynagrodzenia za okres 10 lat wstecz licząc od dnia wniesienia pozwu odnośnie działek (...) oraz za okres 5 lat licząc od dnia wniesienia pozwu odnośnie działki (...).

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w G. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa.

W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł pozwany w pierwszej kolejności okoliczność, iż przebiegające przez nieruchomość powódki napowietrzne linie elektroenergetyczne – stanowiące obecnie własność pozwanego – nie wyłączają ani nie ograniczają korzystania przez powódkę
z przedmiotowych nieruchomości zgodnie z ich przeznaczeniem (są to działki rolne). Po drugie podniósł pozwany, iż przysługuje mu przymiot posiadacza służebności odpowiadającej służebności przesyłu w dobrej wierze, a więc posiada tytuł prawny – wbrew odmiennej ocenie powódki – do wykonywania służebności rozumianej jako korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia, posadowionego przez Przedsiębiorstwo Państwowe Zakład (...)
w S., a którego następcą prawnym jest pozwany, na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 czerwca 1950 r. o powszechnej elektryfikacji wsi i osiedli. Po trzecie podniósł pozwany, iż powództwo należy oddalić jako nieudowodnione, powódka nie zgłosiła w pozwie wniosków dowodowych
w zakresie wywiedzionego roszczenia. Operat szacunkowy na który powołuje się powódka w pozwie ma jedynie walor dokumentu prywatnego i jako taki nie może stanowić dowodu w powyższej sprawie. Na koniec, jedynie z daleko idącej ostrożności procesowej, wniósł pozwany o dopuszczenie dowodu
z opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości na okoliczność ustalenia jakie elementy infrastruktury elektroenergetycznej pozwanego znajdują się na nieruchomości powódki, w jakim miejscu, jaką faktycznie powierzchnię zajmują oraz ustalenie wysokości średniego miesięcznego wynagrodzenia w okresie, na jaki opiewa żądanie pozwu, za zajęcie jednego metra kwadratowego powierzchni nieruchomości na potrzeby infrastruktury elektroenergetycznej, z uwzględnieniem przeznaczenia i cech nieruchomości, sposobu korzystania z nieruchomości przez pozwanego oraz stawek obowiązujących na lokalnym rynku za wykorzystywanie tego rodzaju nieruchomości odpowiadające treści służebności przesyłu.

W toku postępowaniu powódka trzykrotnie zmieniała wartość dochodzonego roszczenia.

W piśmie procesowym z dnia 15 lutego 2013 r. (k. 241 akt) wniosła
o zasądzenie kwoty 80.244 zł w miejsce pierwotnie żądanej kwoty 17.144 zł.
W kolejnym piśmie procesowym z dnia 1 października 2013 r. (k. 329 i 330 akt) wniosła powódka o zasądzenie kwoty 43.166 zł za bezumowne korzystanie z nieruchomości oznaczonej jako działka nr (...) (Kw nr (...)) i kwoty 44.509 zł za bezumowne korzystanie
z nieruchomości oznaczonej jako działki nr (...) (Kw nr (...)) łącznie 87.675 zł.

Po raz trzeci, powódka zmieniła żądanie, na rozprawie w dniu 10 grudnia 2015 r. (k. 550 akt) - odwołując się do opinii biegłej sądowej S. G. (1) - i wniosła ostatecznie o zasądzenie od pozwanego kwoty 29.699,89 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia
17 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie powódka cofnęła pozew zrzekając się roszczenia.

Powyższa kwota obejmuje wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z przedmiotowych nieruchomości powódki, po dokonaniu waloryzacji przez sąd w trybie art. 358 ¹ §3 kc przy zastosowaniu wskaźników inflacji wg GUS – o co wnosiła powódka w piśmie z dnia 25 listopada 2015 r. (k. 543 i 544 akt) – i z tego tytułu za działkę nr (...) powódka domagała się kwoty 12.755 zł oraz za działki nr (...) kwoty 16.994,89 zł. Jednocześnie powódka wniosła o nieobciążanie jej kosztami procesu, co do kwoty cofniętej pozwem z powołaniem się na art. 100 kpc. Podniosła powódka, iż zmiana jej stanowiska w sprawie została podyktowana wyłącznie wyceną biegłej sądowej, co nie powinno skutkować obciążeniem jej kosztami postępowania w tym zakresie.

Sąd ustalił:

Powódka E. C. w okresie objętym pozwem, tj. od 16.06.2001 r. do 16.06.2011 r. była właścicielem nieruchomości obejmującej m.in. niezabudowane działki (...) położone w miejscowości S., dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...) i w okresie od 16.06.2006 r. do 16.06.2011 r. była właścicielem nieruchomości zabudowanej nr działki (...), położonej w S., dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...).

dowód: odpis księgi wieczystej Kw nr (...) wg stanu na dzień 14.03.2011 r. k. 44-50 i Kw nr (...) wg stanu na dzień 14.03.2011 r. k. 40-43 akt Sądu Rejonowego w Słupsku (...)

Na nieruchomościach objętych pozwem znajdują się urządzenia przesyłowe, stanowiące własność pozwanej.

Na działce nr (...) (użytki rolne zabudowane - fakt bezsporny) przechodzą dwie napowietrzne linie elektroenergetyczne (...) – (...) w osi zachód – wschód i (...)- (...) w osi północ – południe. Obszar zajęty pod obiema liniami to: 454,00 m ^{(( 2))} (linia w osi zachód – wschód i 304 m ^{(( 2 ))}w osi północ – południe). Na tej działce posadowiony jest nadto słup aowy (rozkroczny) linii elektroenergetycznej (...) – (...) i (...) – (...). Obszar zajęty pod słupem wraz z pasami obsługi technicznej wynosi 8,51 m ^{(( 2))} – jest to powierzchnia całkowicie wyłączona z użytkowania przez właściciela nieruchomości (powódkę).

Całkowity obszar o ograniczonej możliwości wykorzystania w zakresie strefy ochronnej dla napowietrznych linii elektroenergetycznych (...) – (...)
i (...) – (...) (całkowity obszar do współużytkowania przez powódkę
i pozwaną ≈ 454,00 m ² + 304 m ² – 8,51 m ² = 749,49 m ², plus 8,51 m ² obszar całkowicie wyłączony z użytkowania powódki.

dowód: opinia biegłego z zakresu elektroenergetyki M. H.str. 79-83 (złożona w kopercie na k. 359 akt)

Na działce gruntu nr ewid. 523 (grunty orne) w okresie objętym pozwem tj. od 06.10.2001 r. do 26.04.2011 r. była tylko jedna napowietrzna linia elektroenergetyczna (...) – (...) (odcinek drugiej linii SN - (...) wybudowano po kwietniu 2011 r.).

Obszar zajęty pod tą linią – bez uwzględnienia strefy ochronnej (wariant I) – wynosi 114,12 m ², a z uwzględnieniem strefy ochronnej (wariant II) wynosi 295,81 m ².

Na działce znajduje się również słup aowy (rozkroczny) linii elektroenergetycznej (...) – (...), obszar zajęty pod słupem 8,51 m ², jest całkowicie wyłączony z użytkowania właściciela (powódki).

dowód: opinia jak wyżej str. 84-86 i 92-95

Na działce gruntu nr ewid. 541 (grunty orne) znajduje się linia elektroenergetyczna (...) – (...). Obszar zajęty pod tą linią, po pomniejszeniu obszarem uwarunkowanym kształtem działki i przebiegiem linii - bez uwzględnienia strefy ochronnej (wariant I) wynosi 135,00 m ² (całkowity obszar do współużytkowania przez powódkę i pozwaną),
a z uwzględnieniem strefy ochronnej (wariant II) wynosi 360 m ².

dowód: opinia jak wyżej str. 87-89 i 96-97

Na działce gruntu nr ewid. 540 (grunty orne) przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna (...) – (...).

Całkowity obszar zajęty pod tą linią, na tej działce, do współużytkowania przez powódkę i pozwaną – bez uwzględnienia strefy ochronnej (wariant I) – wynosi ≈ 18,00 m ², a z uwzględnieniem strefy ochronnej (wariant II) wynosi w przybliżeniu 48 m ².

dowód: opinia jak wyżej str. 89-91 i 97-99

Linia elektroenergetyczna (...) przecinająca działki powódki o nr 523, 540 i 541 jest to główna biegnąca w kierunku S..

W 1994 r. na działce nr (...) zostało wykonane odgałęzienie istniejącej linii elektroenergetycznej do stacji transformatorowej S. – P.. W 1995 r. powstało drugie odgałęzienie przez tą działkę do stacji S. – W..

dowód: zeznanie świadka A. K. – k. 152-155 akt, decyzja Urzędu Rejonowego w S. z dnia 03.06.1991 r. k. 88-89 oraz
z dnia 28.10.1994 r. k. 82-83, decyzja Wójta Gminy S. z dnia 31.05.1994 r. – k. 84 i 85 akt, opinia biegłego M. H. str. 84 złożona w kopercie na k. 359 akt

Przebiegająca nad działką nr (...) napowietrzna linia energetyczna średniego napięcia SN - (...), znajduje się niedaleko od położonej na działce zabudowy (domu mieszkalnego i budynku gospodarczego). We frontowej części działki posadowiony jest słup elektroenergetyczny (aowy – rozkroczny). Na całej szerokości działki, nad ziemią przebiegają przewody linii średniego napięcia SN - (...), krzyżujące się nad w/w działką.

Dla działki nr (...) brak jest planu zagospodarowania przestrzennego. Faktyczny sposób użytkowania działki: użytki rolne zabudowane budynkiem mieszkalno – letniskowym.

Działki nr (...) o powierzchni odpowiednio 0,1318 ha, 0, (...)
i 0,1181 ha, tj. o łącznym obszarze 0,3462 ha, stanowią grunty klasy V. Zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego położone są na terenie oznaczonym symbolem 1.MN.U, tj.
o przeznaczeniu: teren zabudowy letniskowo – mieszkaniowej.

dowód: opinia biegłego sądowego M. H.str. 9 oraz miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego m. S. „Osiedle (...)” z listopada, grudnia 1999 r. – k. 118 akt

Miejscowość S. leży na obrzeżachS.Parku Narodowego. Jest ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym i usługowym o znaczeniu gminnym. Miejscowość ta pełni również funkcje obsługi ruchu turystycznego, dysponuje w sezonie dobrze rozwiniętą bazą noclegową
i turystyczną. O turystycznej atrakcyjności gminy stanowi położenie na jej obszarze S. Parku Narodowego z dostępem do morza oraz czterech jezior: G.,Ł., D. W., D. M..

Dziaka nr (...) położona jest w centralnej części S. nad rzeką Ł. z dostępem do drogi asfaltowej. W sąsiedztwie dominuje zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i mieszkaniowo – usługowa. Działka zabudowana budynkiem mieszkalno – pensjonatowym.

Działki Nr (...) położone są we wschodniej części S.
w niewielkiej odległości od centrum miejscowości, przy drodze gruntowej.
W sąsiedztwie dominuje rozwijająca się zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i mieszkaniowo – letniskowa. Od strony północnej, południowej i wschodniej sąsiadują z działkami niezabudowanymi przeznaczonymi pod zabudowę mieszkaniowo – letniskową, a od strony zachodniej z działkami zabudowanymi budynkami mieszkalno – letniskowymi. Działki uzbrojone są w energię elektryczną, wodę i kanalizację z sieci gminnej. Dojazd do nieruchomości drogą gruntową dość dobrej jakości. Działki posiadają regularny, czworokątny kształt. Obecnie nie są zagospodarowane – zakrzaczone, szczególnie pod linie energetyczne.

dowód: opinia biegłej rzeczoznawcy majątkowego S. G. (1)
(str. 8-17) - k. 450-512 akt

Powódka w 1997 r. nabyła działkę rolną o nr (...) o powierzchni ponad 5 ha, położoną w miejscowości S.. W związku ze zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i przeznaczenia tej działki pod zabudowę mieszkaniowo – letniskową, działka nr (...) w 2001 r. została podzielona na 35 działek budowlanych. Z działki (...) wydzielono m.in. działki nr (...).

W okresie od 06.10.2001 r. do 05.10.2011 r., powódka w/w działek nie uprawiała, gdyż było to nieopłacalne.

Z wyodrębnionych przez powódkę 35 działek z działki (...), powódka sprzedała większość działek z przeznaczeniem na budowę domów jednorodzinnych. W większości sprzedała działki osobom spoza S.. W sumie łącznie z działkami (...) – pozostało w jej dyspozycji osiem działek.

dowód: zeznania powódki złożone na rozprawie 10.12.2015 r. 00:11:31 – 00:43:49 – k. 550v i 551 akt

Działkę nr (...) powódka w 1985 r. przepisała na swojego syna P. C. (1) ur. (...), który obecnie nosi nazwisko jej obecnego męża C.. Na działce tej, w czasie kiedy była ona własnością syna, powódka wraz z obecnym mężem pobudowała dom. W 2006 r. powódka odkupiła tę nieruchomość od syna. Istniejące słupy energetyczne na tej działce zostały posadowione w latach 1992 – 1993. Powódka nie podpisywała zgody na ich posadowienie. Zgody takiej nie podpisywał również syn stron – który w tym czasie był małoletni.

W 2014 r. powódka podarowała tę działkę swojej córce, która dom posadowiony na tej działce traktuje jako dom letniskowy, wynajmuje go również latem letnikom, w ramach prowadzonej działalności agroturystycznej.

dowód: zeznania powódki jak wyżej oraz odpis zupełny aktu urodzenia P. C. (2) – k. 116 akt

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanego w okresie od 06.10.2001 r. do 05.10.2011 r. nieruchomości powódki położonej
w S., oznaczonych działkami nr (...), według wariantu I (bez uwzględnienia strefy ochronnej) wynosi 5.859 zł, a według wariantu II
(z uwzględnieniem strefy ochronnej dla działek budowlanych) wynosi 15.421 zł.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwaną w okresie od 02.06.2006 r. do 05.10.2011 r. z nieruchomości, która w tym czasie stanowiła własność powódki, a położonej w S. nr działki (...) wynosi 11.963 zł.

dowód: opinia biegłej rzeczoznawcy majątkowego S. G. (1) – k. 450-512 akt (str. 37-40 opinii)

Pismem z dnia 27.04.2011 r. powódka E. C. wezwała pozwaną (...) S.A. do zapłaty kwoty 31.505 zł tytułem wynagrodzenia za służebność przesyłu i bezumowne korzystanie z działek nr (...) położonych w S. w postaci usytuowania linii elektroenergetycznej (...). Do powyższego wezwania dołączyła powódka operator szacunkowy sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego.

W odpowiedzi na to pismo, pozwana odmówiła zapłaty żądanej przez powódkę kwoty, powołując się w pierwszej kolejności na nabycie służebności gruntowej przez zasiedzenie i uzyskanie przez to prawa do korzystania w tym zakresie z przedmiotowego gruntu. Podniosła nadto pozwana, iż linie elektroenergetyczne położone na działce (...) zostały wybudowane zgodnie z obowiązującymi przepisami, na podstawie stosownych decyzji i pozwoleń, po uzyskaniu pisemnej zgody ówczesnego właściciela przedmiotowej działki na udostępnienie nieruchomości w celu budowy w/w linii. Powołała się
w końcu pozwana na interes publiczny jakim jest budowa urządzeń elektroenergetycznych, co uzasadnia w jej ocenie ograniczenie prawa własności.

dowód: pismo powódki z dn. 27.04.2011 r. i odpowiedź pozwanego na to pismo z dnia 17.06.2011 r. – k. 6-8 akt

Przed Sądem Rejonowym w Słupsku toczyło się postępowanie
z wniosku E. C. z udziałem (...) S.A. w G.
o ustanowienie służebności przesyłu na rzecz (...) S.A.
w G. na wyżej opisanych nieruchomościach powódki.

Postanowieniem z dnia 31 grudnia 2013 r., sygn. akt (...) Sąd Rejonowy w Słupsku ustanowił na rzecz uczestniczki postępowania (...) S.A. służebność przesyłu na nieruchomości położonej w S. stanowiącej działki numer (...), dla których Sąd Rejonowy
w S. prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...) oraz nieruchomości stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy
w S. prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...), polegające na nieograniczonym w czasie znoszeniu przez każdoczesnego właściciela tych nieruchomości istnienia na nieruchomości obciążonej oraz przestrzeni nad
i pod powierzchnią tych nieruchomości urządzeń i instalacji elektroenergetycznych linii (...), stanowiących własność (...) S.A. w G. oraz prawie korzystania przez uczestniczkę postępowania (...) S.A. w G. z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji, usuwania awarii tych urządzeń i kabli linii energetycznej wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren nieruchomości obciążonej, za jednorazowym wynagrodzeniem na rzecz wnioskodawczyni E. C. właściciela nieruchomości obciążonych służebnością przesyłu w kwocie 19.747 zł.

dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 31.12.2013 r., sygn. akt (...) i postanowienie Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 09.05.2014 r., sygn. akt (...) – odpowiednio k. 252 i k. 293 akt Sądu Rejonowego w Słupsku (...)

Pozwana (...) S.A. w G. jest następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) w S..

dowód: zarządzenie nr (...)Ministra Przemysłu i Handlu
z dnia 9 lipca 1993 r. k. 109-110 oraz odpis z KRS: (...) – k. 66-74 akt

Sąd zważył:

Powództwo, w ocenie sądu co do należności głównej zasługiwało na uwzględnienie w zakresie jakim powódka ostatecznie je sprecyzowała na rozprawie w dniu 10 grudnia 2015 r., z wyjątkiem żądania dokonania waloryzacji sądowej zasądzonej kwoty w trybie art. 358 ¹ §3 kpc.

Roszczenie powódki o zapłatę od pozwanego przedsiębiorstwa przesyłowego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jej nieruchomości, znajduje podstawę prawną w art. 224-225 kc. Bezsporne jest bowiem, że powódka w okresie objętym żądaniem była właścicielem nieruchomości położonych w S., składających się z niezabudowanych działek gruntu nr (...) (w okresie od 06.10.2001 r. do 05.10.2011 r.) oraz zabudowanej działki (...) (w okresie od 02.06.2006 r. do 05.10.2011 r.). Bezsporne jest również, iż w powyższych okresach czasu znajdowały się na nieruchomościach powódki urządzenia przesyłowe stanowiące własność pozwanej (...) S.A. w postaci słupów energetycznych
i przebiegających linii przesyłowych o mocy 15 kV (za wyjątkiem dodatkowej linii napowietrznej przecinającej działkę nr (...), która to linia została poprowadzona – jak wynika to z opinii M. H.– w okresie późniejszym nie objętym żądaniem pozwu).

Przepisy art. 225 kc w zw. z art. 224 §2 kc, mają na celu naprawienie uszczerbków majątkowych właściciela nieruchomości spowodowanych przez to, że właściciel został pozbawiony lub ograniczony z możliwości korzystania ze swej rzeczy, w tym przypadku nieruchomości. Roszczenie te przysługuje przeciwko posiadaczowi samoistnemu, ale także przeciwko posiadaczowi zależnemu – stosownie do art. 230 k.c. Powołany przepis zawiera odesłanie do odpowiedniego stosowania przepisów art. 224-229 k.c., oznacza to, że ustawodawca uzależnia roszczenia uzupełniające właściciela od stwierdzenia, czy mamy do czynienia z posiadaniem w dobrej wierze, posiadaniem w dobrej wierze do chwili, w której posiadacz dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, czy z posiadaniem w złej wierze.

Dlatego też w pierwszej kolejności w niniejszej sprawie przesądzenia wymagała kwestia, czy pozwany i jego poprzednicy prawni korzystali
z nieruchomości powoda w dobrej, czy w złej wierze. Tylko ustalenie, że korzystanie odbywało się w złej wierze uprawnia bowiem do wynagrodzenia na podstawie art. 225 k.c. Ustalenie, że przedsiębiorstwo energetyczne, ingerując w strefę cudzej własności, poprzez postawienie słupów elektroenergetycznych i poprowadzenie linii przesyłowych, a następnie bieżące utrzymywanie tych urządzeń, korzystało z tej nieruchomości
w sposób odpowiadający treści służebności przesyłu, będąc w dobrej wierze, wyłącza zaś możliwość dochodzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości na podstawie art. 225 k.c. w związku z art. 224 §2 k.c. i art. 230 k.c. Jednocześnie, wobec zgłoszenia przez pozwanego zarzutu nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie, dobra, bądź zła wiara pozwanego będzie miała wpływ na okres posiadania prowadzący do zasiedzenia. Nabycie w określonym dniu służebności przesyłu przez zasiedzenie niweczy bowiem roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Odpada bowiem z tym dniem przesłanka korzystania z nieruchomości bez tytułu prawnego.

Dobra wiara jest faktem o charakterze stanu mentalnego, intelektualnym, polegającym na usprawiedliwionej niewiedzy określonego podmiotu o istnieniu określonych stanów prawnych, w szczególności jest to błędne przeświadczenie o przysługiwaniu określonego prawa lub istnieniu określonego stosunku prawnego (vide: komentarz do art. 7 kc,
T. S., w: Lex). Przeciwieństwem dobrej wiary jest zła wiara, która zachodzi wówczas, gdy określony podmiot wie (ma świadomość)
o nieistnieniu określonego prawa, stosunku prawnego lub sytuacji prawnej albo też nie wie, jednakże należy uznać, że wiedziałby, gdyby w konkretnych okolicznościach postępował rozsądnie, z należytą starannością i zgodnie
z zasadami współżycia społecznego (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 1956 r., (...), OSN 1956, poz. 117).

Wprawdzie zgodnie z art. 7 k.c. jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary, jest to jednak domniemanie wzruszalne i może być obalone przez same okoliczności faktyczne, wskazujące na istnienie złej wiary posiadacza (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 9 marca 1967 r., sygn.(...), OSPiKA 1967,
nr 11, poz. 262). Taka też sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, zważywszy za niewykazanie istnienia po stronie pozwanego tytułu do objęcia nieruchomości w posiadanie.

Na gruncie przedmiotowej sprawy brak jest podstaw do wnioskowania, iż strona pozwana korzystała z nieruchomości powoda w dobrej wierze. Bowiem co do nieruchomości obejmującej działki nr (...) pozwana nie przywołała w toku procesu żadnej decyzji administracyjnej jako decyzji wywłaszczeniowej, mającej wykazać, iż korzysta z nieruchomości powoda mając do tego tytuł prawny. Natomiast odnośnie działki nr (...) – to co prawda pozwana powołała się na zgodę P. C. (1) noszącego obecnie nazwisko C., który był właścicielem tej nieruchomości w czasie posadowienia na niej przez poprzednika prawnego pozwanej urządzeń przesyłowych – to jednak przywołane przez nią na tę okoliczność dowody (oświadczenie o zgodzie podpisane rzekomo przez P. C. (1)) są niewiarygodne. Złożona przez pozwaną do akt kserokopia dokumentu zawierającego listę osób wyrażających zgodę na posadowienie słupów sieci energetycznej na ich działkach zawierający podpis P. C. (1), został zakwestionowany przez powódkę. Podniosła powódka, że w czasie kiedy były zbierane te podpisy tj. w 1991 r. lub 1994 r. jej syn miał zaledwie kilka lat i z pewnością nie złożył podpisu widniejącego na liście osób wyrażających zgodę na posadowienie słupów sieci energetycznych (k. 86). Zaprzeczyła również powódka, aby to ona jako przedstawiciel ustawowy małoletniego syna złożyła podpis na oświadczeniu z dnia 17.05.1991 r. (kserokopia złożona na k. 90 akt).

W konsekwencji powyższych rozważań należy uznać, iż korzystanie przez pozwaną z nieruchomości powódki poprzez posadowienie na jej nieruchomościach (dz. nr (...)oraz dz. nr (...) w S.) elektroenergetycznych urządzeń przesyłowych miało charakter korzystania
w złej wierze.

Zatem roszczenie powódki o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego z jej nieruchomości położonych w S. jest zasadne.

Ustalając wysokość należnego powódce wynagrodzenia z tego tytułu sąd oparł się na opinii biegłego sądowego z zakresu elektroenergetyki M. H.i biegłej sądowej z zakresu szacowania wartości nieruchomości – rzeczoznawcy majątkowego S. G. (1).

Na podstawie opinii biegłego z zakresu elektroenergetyki, sąd ustalił powierzchnię gruntu wyłączonego całkowicie z użytkowania przez właściciela (powódkę) oraz szerokość pasów eksploatacyjnych i pasów ochronnych związanych z funkcjonowaniem urządzeń przesyłowych na nieruchomości powódki. Biegły w swojej opinii dla nieruchomości obejmującej działki (...) przedstawił dwa warianty wykluczenia gruntów powoda (współużytkowania przez powoda i pozwaną), w związku z posadowionymi urządzeniami przesyłowymi: pierwszy (I wariant) przy ustaleniu, że są to grunty rolne oraz drugi (II wariant) z pasem ochronnym, że są to grunty
z przeznaczeniem na działki budowlane, a istniejące urządzenia przesyłowe ograniczają wykorzystywanie tych gruntów (działek nr (...)) na ten cel. W tym też zakresie sąd uznał opinię biegłego M. H.za
w pełni profesjonalną, rzetelną, pełną i logiczną. Została ona bowiem sporządzona przez osobę, która w tym kierunku posiada odpowiednie przygotowanie zawodowe. Natomiast sąd nie podzielił wywodów tej opinii
w zakresie jakim dotyczyła ona ustalenia wysokości należnego powódce wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania przez pozwaną
z nieruchomości powódki. Przede wszystkim bowiem w tym zakresie sąd nie zlecał biegłemu wydania opinii w tej sprawie. Ponadto biegły w tym kierunku nie posiadał odpowiedniego przygotowania zawodowego. Z tych też względów, sąd w całości pominął rozważania i ustalenia zawarte w opinii biegłego M. H.w części dotyczącej ustalenia wysokości należnego powódce wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego
z nieruchomości powódki.

Przy ustaleniu wysokości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie
z nieruchomości powoda, sąd oparł się na opinii sądowej biegłej z zakresu szacowania wartości nieruchomości, S. G. (1).

Biegła, S. G. (1), w sposób wszechstronny wzięła pod uwagę cechy działek powoda, takie jak potencjał rozwoju, wielkość, kształt, dojazd drogą gruntową, atrakcyjność położenia tych działek, jako działek budowlanych
z przeznaczeniem również na budowę letniskową z uwagi na ich położenie na obszarze atrakcyjnym turystycznie (bliskość morza, walory krajobrazowe itp.).

Biegła przy swych wyliczeniach przyjęła stanowisko, iż wynagrodzenie za bezumowne korzystanie jest równoważne wartości czynszu dzierżawnego za zajęty grunt według stanu, poziomu cen i przeznaczenia z okresu szacowania. Do określenia wartości rynkowej nieruchomości biegła przyjęła metodę podejścia porównawczego przy wykorzystaniu metody korygowania ceny średniej.

Jednocześnie biegła co do działek nr (...) przedstawiła dwie wersje wynagrodzenia za bezumowne korzystanie w zależności od przeznaczenia gruntu: pierwszą – przy ustaleniu, że grunty powoda, to działki rolne oraz drugą – przy ustaleniu, iż grunty powoda to działki budowlane. Przy określeniu stref ochronnych, biegła zgodnie z zaleceniem sądu oparła się na opinii biegłego sądowego, M. H.

Sąd w całości uznał za prawidłową metodologię wyceny wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, przyjętą przez biegłą S. G. (1) uznając ją za obiektywną i rzetelną.

Ostatecznie ustalając wysokość wynagrodzenia należnego powódce za działki nr (...) (za okres objęty pozwem), sąd przyjął wersję wynagrodzenia za korzystanie z tej nieruchomości, jako korzystanie
z gruntów przeznaczonych pod zabudowę jednorodzinną mieszkaniowo – letniskową. Poza sporem bowiem była okoliczność, iż działki te, podobnie jak bezpośrednio sąsiadujące z nimi działki to działki budowlane posiadające odpowiednią infrastrukturę i powstałe co najmniej w 2000 roku w wyniku podziału działki nr (...) zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego miejscowości S. „Osiedle (...)” z 1999 r. (wypis
z rejestru gruntów i plan zagospodarowania przestrzennego – k. 117 i 118 akt). Istotne jest również, iż większość bezpośrednio sąsiadujących z nimi działek została już przez powódkę sprzedana i zagospodarowana zgodnie
z założeniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Biegła – rzeczoznawca majątkowy - podkreśliła w swojej opinii, że działki te leżą na terenie o dużym potencjale turystycznym, z dobrym dostępem do drogi publicznej, blisko miejscowości (S.) posiadającej bazę turystyczną
i gastronomiczną.

Z tych też względów, sąd ustalając wysokość należnego powódce wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwaną z tychże działek (nr (...)) przyjął wariant II wskazany przez biegłego M. H. tj. współużytkowanie przez powódkę i pozwaną z pasem ochronnym przewidzianych dla działek budowlanych, pomimo iż w okresie objętym żądaniem nie były one w ten sposób wykorzystywane.

Ustalając wysokość należnego powódce wynagrodzenia za działkę nr (...), podobnie jak w przypadku działek nr (...), biegła rzeczoznawca majątkowy S. G. (1) przyjęła pas ochronny (współkorzystanie przez powódkę i pozwaną) i obszar wyłączony z korzystania przez powódkę, określony przez biegłego elektroenergetyka – dla działki zabudowanej oraz uwzględniła te same parametry mające wpływ na wysokość wygrodzenia co
w przypadku pozostałych działek. Działka bowiem (...) leży w niedalekim sąsiedztwie od działek (...).

Sąd ustalając wysokość należnego powódce wygrodzenia z tytułu bezumownego korzystania przez pozwaną z nieruchomości powódki, pominął opinię biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego A. D., uznając, iż przyjęty przez tą biegłą sposób ustalenia tego wynagrodzenia,
a w szczególności szerokość pasa ochronnego i przyjęte przez nią współczynniki korygujące, są nieadekwatne do rzeczywistego ograniczenia korzystania z przedmiotowych nieruchomości przez powódkę, w okresie objętym pozwem, na skutek posadowionych i przebiegających przez te nieruchomości urządzeń elektroenergetycznych.

Należy podkreślić, iż powódka w piśmie procesowym z dnia 25 listopada 2015 r. (k. 543-546) wniosła o dokonanie waloryzacji wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości ustalonego przez biegłą S. G. (1) zgodnie z treścią art. 358 ^{(( 1))} §3 kc, przy zastosowaniu wskaźników inflacji wg GUS, wskazując iż po dokonaniu waloryzacji wynagrodzenie za działkę winno wynieść 12.755 zł w miejsce ustalonej przez biegłą kwoty 11.963 zł (k. 488 akt), a za działki (...) według wariantu II (przyjętego przez sąd) kwotę 16.994,89 zł w miejsce ustalonej przez biegłą kwoty 15.421 zł (k. 487 akt), co oznacza, że powódka ostatecznie zaakceptowała wyliczenie należnego jej wynagrodzenia w oparciu o opinię biegłego M. H. i biegłej S. G.. Takie też stanowisko powódka potwierdziła na rozprawie w dniu 10 grudnia 2015 r., na której cofnęła pozew ponad kwotę 29.699,89 zł, zrzekając się roszczenia (k. 551).

Sąd nie uwzględnił żądania powódki odnośnie dokonania waloryzacji należnego powódce wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania
z przedmiotowych nieruchomości przez pozwaną. Materialno-prawną przesłanką waloryzacji sądowej, o której jest mowa w art. 358 ¹ § 3 kc jest istotna zmiana siły nabywczej po powstaniu zobowiązania.

Sytuacja taka nie wystąpiła w niniejszej sprawie. Wskaźnik stopnia inflacji
w okresie objętym pozwem wynosił niewiele ponad 1 % licząc rok do roku
a ponadto ceny nieruchomości w tym okresie nie podlegały gwałtownym znacznym wzrostom.

Sąd ostatecznie, na podstawie art. 225 kc w zw. z art. 224 § 2 kc zasadził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 27.384 zł ( 11.963. zł – dz.nr (...)plus kwota 15.421. zł – działka (...)) wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 11.144 zł (żądanie zgłoszone w pozwie) od 17.06. 2011r. i od kwoty 16.240 zł od dnia 1.03.2013r. (data po upływie 14 dni od wysłania przez pełnomocnika powódki do pełnomocnika pozwanej pisma procesowego rozszerzającego żądanie do kwoty 80.244 zł – k.241 akt).

Odsetki za opóźnienie Sąd zasądził mając na uwadze treść przepisu art. 481 kc obowiązującego w chwili zamknięcia rozprawy ( art. 316 § 1 kpc) – pkt 1 wyroku. W pkt 2 wyroku sąd oddalił powództwo co do kwoty 2.315,89 zł odpowiadającej wysokości waloryzacji kwoty zasądzonej w pkt 1 wyroku.

Natomiast w pozostałym zakresie, wobec cofnięcia przez powódkę pozwu ponad kwotę 29.699,89 zł i zrzeczenie się w tej części przez nią roszczenia, na podstawie art. 203 §1 kpc w zw. z art. 355 §1 kpc sąd umorzył postępowanie (pkt 3 wyroku).

Sąd nie uwzględnił zgłoszonego przez pozwaną w odpowiedzi na pozew zarzutu zasiedzenia służebności odpowiadającej służebności przesyłu odnośnie działek nr (...).

Równolegle bowiem z niniejszym postępowaniem toczyła się sprawa
z wniosku Powódki E. C. z udziałem pozwanej (...) SA w G. o zasiedzenie m.in. i tych działek. Sąd Rejonowy w Słupsku prawomocnym postanowieniem z dnia 31.12.2013 r. w sprawie (...) ustanowił na tychże działkach na rzecz (...) SA w G. ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności przesyłu za wygrodzeniem. Orzeczenie to jest orzeczeniem konstytutywnym. Pozwany
w toku postępowania w sprawie (...) miał prawo zgłosić stosowny zarzut i domagać się nabycia służebności przesyłu przez zasiedzenie – czego nie uczynił. W tej sytuacji, w ocenie sądu, sąd w niniejszym postępowaniu jest związany prawomocnym orzeczeniem sądu – postanowieniem Sądu Rejonowego w Słupsku z dnia 31.12.2013 r. wydanym w sprawie (...).

Jedynie na marginesie należy podnieść, iż pozwany w toku niniejszego postępowania nie wykazał, kiedy urządzenia energoenergetyczne zostały posadowione na działkach nr (...) (poprzednio część działki nr (...)) i na działce (...) położone w S.. Dowodem takim nie mogą być bowiem jedynie zeznania świadka A. K., który twierdził, że linia elektroenergetyczna główna (...) biegnąca przez działki powódki została wybudowana w latach przedwojennych (k. 153). Tego typu okoliczność, w ocenie Sądu, należałoby potwierdzić stosownymi dokumentami, których, powód w toku postępowania nie złożył. Najwcześniejsze dokumenty pochodzą z 1988r.(k 77-79) i 1999r. (k.118).

Zgodnie z art. 172 kc w zw. z art. 251 kc termin zasiedzenia służebności odpowiadającej służebności przesyłu wynosi 20 lat dla posiadacza samoistnego tej służebności w dobrej wierze i 30 lat dla posiadacza samoistnego w złej wierze.

O kosztach procesu Sąd orzekł przy zastosowaniu zasady określonej
w art. 100 kpc, z tym iż powódkę obciążył wydatkami w kwocie 4.430,15 zł
a stronę pozwana w kwocie 14.489,74 zł – tj. w takim zakresie w jakim strony uiściły zaliczki na koszty biegłych, mając na uwadze, iż ostatecznie określenie należnej powódce sumy należało do oceny sądu.

Z uwagi jednak na to, iż powódka trzykrotnie zmieniała swoje żądanie Sąd nie znalazł podstaw aby w całości koszty niniejszego postępowania przerzucić na stronę pozwaną, tym bardziej iż powódka wygrała proces jedynie w 31%.

Rozlicznie kosztów procesu przedstawia się następująco:

Powódka w toku procesu tytułem opłaty od pozwu wpłaciła kwotę 4.384 zł
(tj. od żądania zapłaty kwoty 87.675 zł) z tej sumy powódce przysługuje prawo zwrotu 31% tj. kwota 1359 zł.

Z kolei pozwanemu należy się od powódki kwota 1.375 zł tytułem rozliczenia kosztów zastępstwa prawnego (69% z 3.617 zł) – (31% z 3.617 zł) = 2.496 zł – 1.121 zł = 1.375 zł.

Łącznie koszt opinii wydanych w tej sprawie zamknął się kwotą 18.692,46 zł (7.916,01 zł – koszty opinii wydanych przez biegłą A. D., 4.890,90 zł – koszt opinii wydanej przez M. H. i 5.885,54 zł – koszt opinii wydanej przez biegłą S. G. (1)).

W toku procesu strony łącznie wpłaciły tytułem zaliczek na koszty biegłych kwotę 18.919,89 zł w tym powódka wpłaciła kwotę 4.430,15 zł, a pozwany 14.489,74 zł.

W tym stanie rzeczy, sąd ostatecznie zniósł wzajemnie koszty procesu (pkt 4 wyroku).

Na oryginale właściwy podpis.